Koud!

Het wordt kouder, de verwarming draait op volle toeren als ik thuis ben. Een uurtje voordat ik ga slapen gaat-ie natuurlijk uit. Mijn huis is in de jaren dertig gebouwd. Er zijn twee schoorsteenmantels in de kamer en suite, dus de mogelijkheid voor twee kachels. Ik vraag me wel eens af hoe het geweest moet zijn.

Om te beginnen denk ik dat we tegenwoordig het veel sneller koud hebben dan vroeger. Mensen die gewend zijn aan buiten werken, zijn vaak meer gehard. We kennen allemaal de verhalen van het water dat bevroren was in de lampetkan, de ijsbloemen op de ramen en één kachel in het hele huis. Mensen hebben het overleefd. Alle rangen en standen waren veel zuiniger met brandstof vroeger. Pas met de Zuidlaardermarkt (half oktober) kwam de kachel terug in de kamer. Als september dan een heel koude maand was, had iedereen daar maar mee te leven.

Ik heb eens wat gesnuffeld in boeken en op internet hoe mensen vroeger met de kou omgingen en hoe ze zich ertegen wapenden.

Eén warme ruimte
Dit was voor veel mensen de keuken. Daar brandde de haard om te koken, dus dat was sowieso warm. Er waren natuurlijk jarenlang huizen die maar één kachel hadden. Dan zat het gezin daar. Ik heb vaak alleen in de woonkamer de verwarming vol aan staan. Net als met licht natuurlijk. Voor mij is één lamp genoeg. Soms doe ik ook in de gang de verwarming aan. Ik heb het idee dat die kou niet echt goed is voor het huis, maar zeker weten doe ik het niet. Het lijkt vochtiger en dat voelt niet goed. Dus... om de zoveel dagen iets meer radiatoren open.

Extra kleding - Dikke lagen wollen ondergoed en dergelijk warme omslagdoeken niet alleen lekker warm en ook nog heerlijk huiselijk. Pantoffels met zolen zijn ook handig. De mijne kocht ik 8 jaar geleden. Ik heb de zolen al vele malen opnieuw vastgelijmd. Ze doen het nog steeds. En dan heb ik dikke sokken die mijn lieve  nichtje voor me gebreid heeft.
Ik draag in huis een omslagdoek die ik van collega's heb gekregen toen we niet meer samen zouden werken. Ze dachten dat ik het koud zou hebben zonder hen en dat kon natuurlijk niet... een lief afscheidscadeau. Soms heb ik daarnaast nog een lange sjaal om en als ik op de bank zit een dekentje over.

Bescherming tegen tocht
Op oude foto's is het goed zichtbaar; huizen hadden dikke lagen gordijnen. Men vond dat chique, je kunt immers heel veel stof betalen en dan ook nog stevige, duurgeweven stof. Nu, met het dubbel glas is het minder nodig. Mijn huis heeft wel dubbel glas, maar het is oud. Ooit zal ik het moeten vervangen als extra isolatie. Een paar jaar geleden heb ik gekozen voor honingraat-luxaflex. Door de stilstaande lucht in de honingraat houdt het extra kou buiten. Daarnaast moet ik hoognodig mijn voordeur isoleren. Ik weet alleen nog niet precies hoe. Isolatiestrip is te dik, en van de dingen die je er voor timmert, helpen niet genoeg. Gordijnen dicht dikke tapijten en tochtdekentjes voor de deuren. Naast isolatie natuurlijk.

Naar buiten
Samen ergens anders zijn, waar het al warm is.  Gezamenlijk in één warme ruimte of iedereen apart thuis, dat maakt wat uit en eerste is gezelliger. In veel gemeenschappen gingen vrouwen bijvoorbeeld samen zitten handwerken, mannen naar het café. Ik kan daar een eigen variant op bedenken. Op mijn werk is het natuurlijk warm, maar straks als ik minder werk, zal ik veel meer stoken. Dat kan ik voor een deel ondervangen door, zoals mensen vroeger, het huis uit te gaan. En dan denk ik aan heerlijke plekken als archieven voor mijn onderzoek, bibliotheken voor snufffelwerk een bezoek aan een museum op mijn kaart, zo maar overdag naar de bios. Dat soort dingen.

Warm drinken
Dit heb ik niet gevonden in de literatuur, maar ik doe het zelf graag: lekker met mijn handen om een mok warme thee. Warme handen en voeten zijn vaak de basis van een behaaglijk gevoel. De sokken van mijn nichtje en een kop thee dus.

Tip van een collega (de was)
In de zomer droogt de was makkelijk, het liefst buiten onder het afdakje. Heerlijk geurend komt de was dan binnen. In de winter gaat het langzamer en het risico is dat de was muf gaat ruiken. Een collega gaf de tip er een tijdje op de laagste stand een blaaskacheltje bij te zetten. Door de luchtstroom droogt de was een stuk sneller. Ik doe het zo nu en dan een paar minuten voordat ik zelf in de badkamer moet zijn. Het kacheltje gaat aan en als ik de badkamer in kom, gaat het weer uit. Ik heb een warme badkamer voor de tijd dat het nodig is en de verwarming daar kan uit blijven. Intussen droogt de was zonder nare geurtjes.