Wintertijd boekentijd

Het is eindelijk kouder geworden. We raken een langzaam in de overgang van de herfst naar de winter. In korte tijd zijn bijna alle bladeren gevallen, mijn tuin lag onder een geel en oranje dekentje. Ik had heel wat de vegen! Het is tijd voor de maanden binnenshuis, op de bank, pot thee, dekentje over, boekje erbij....

Mijn nieuwste internetontdekking over boeken is de website Hebban. De naam stamt van de oudst bekende zin in het Nederlands: Hebban olla vogela nestas hagunnan hinase hic anda thu. Wat unbidan we nu? De woorden zijn rond 1075 opgeschreven door een onbekende monnik, vermoedelijk in Vlaanderen. Mooie keuze voor een boekenforum. 

Het is niet heel eenvoudig misschien om Nederlands te herkennen in de zin. Dat komt voor een deel doordat Nederlands een nogal bewegelijke taal is, beïnvloedbaar door talen uit de omgeving. En het was in de 11e eeuw vooral een spreektaal. De zin betekent zoiets als: Alle vogels zijn hun nesten begonnen, behalve jij en ik, wat doen we nu?

Terug naar de site. Hebban.nl is een forum voor boekliefhebbers. Leden houden bij welke boeken ze hebben gelezen, schrijven recensies en bespreken allerlei gevoelens en ideeën over boeken en lezen. Er zijn lijsten op de site van de meest populaire boeken van de afgelopen tijd en de redactie vraagt leden soms mee te doen aan het opstellen van zo'n lijst. 

De laatste lijst waaraan ik heb meegewerkt was een overzicht van de populairste kinderboeken. Iedereen kon de vijf mooiste opgeven. Het was leuk om terug te denken aan al die boeken waar ik zo van genoten heb: Kruistocht in spijkerbroek bijvoorbeeld, Anne van het groene huis, de Pitty-serie, Momo en de tijdspaarders, De meester van de zwarte molen. 

Tijdens een dinertje met mijn broer en zus vertelde ik over Hebban en de kinderboekenlijst. We haalden allerlei herinneringen op aan bijzonder boeken. Hoe dol we waren op Pluk van de Petteflet, bijvoorbeeld en hoe mijn broer van onze ouders moest wachten tot hij oud genoeg was (14 jaar) om de boeken van Lou de Jong over de Tweede Wereldoorlog te mogen lezen.  Mijn broer en zus vonden allebei de trilogie van Thea Beckman beter dan Kruistocht in spijkerbroek. En dat was weer een heel gesprek op zich. 

Sinds 2011 houd ik, met tussenpozen, een boekenboek bij. Over ieder boek dat ik gelezen heb, schrijf ik een kort verslagje. In het begin beschreef ik ook films, lezingen en tentoonstellingen, maar dat is een beetje weggevallen. Terugkijkend, zou het leuk zijn om dat weer te doen. Iedere keer als ik een boek in het boekenboek opneem, sta ik stil bij wat ik gelezen heb en wat ik er eigenlijk van vind. Die korte tekstjes na een paar jaar teruglezen, is een leuke gang langs memory lane. Nu is daar Hebban bijgekomen. Als ik aangeef dat ik een boek gelezen heb, kan ik het sterren geven, van één tot vijf. Het is ook te zien hoe anderen het boek hebben beoordeeld. Ik vind het heel vermakelijk en stimulerend.

Er is op Hebban.nl ook een zogenaamde challenge. Je geeft op hoeveel boeken je wilt lezen in een jaar en iedere keer als je een boek gelezen hebt, loopt het percentage van je challenge op. Ik ben nu op 74%. Mijn doel voor dit jaar, 48 boeken (dus 4 per maand,) ga ik niet halen. Ik bleef wekenlang steken in 'Land van Herkomst' van E. du Perron. Het irriteerde me wat dat ik mijn doel niet zou halen. Daarover heb ik een vraag op het forum gezet. Ik wilde weten hoe andere mensen zich voelden als ze hun challenge niet haalden. Iedereen gaat er weer anders mee om en het was een leuke discussie. Vooral om te zien wat lezen voor andere mensen betekent. 

Op dit moment lees ik een oude studie naar de verhoudingen in een dorpje in de Alblasserwaard: En boven de polder de hemel, heet het. Heel boeiend. E. du Perron is terug in de openbare bibliotheek. Ongetwijfeld een prachtig boek, maar niet voor mij. Na het boek over de polder staat een biografie van Erasmus op mijn lijstje. En tijdens de kerstdagen wil ik de Christuslegenden van Selma Lagerlöf lezen. Of er verder nog iets tussendoor kan, weet ik nog niet. Een vriendin raadde me 'Daar waar de rivierkreeften zingen' aan. Die staat ook steeds hoog in de Hebban-ranglijsten. Dus, wie weet. Er zijn nog genoeg dagen om lekker op de bank te kruipen.

Voor de lezers onder mijn lezers: neem eens een kijkje. Samen lezen en praten over boeken is heel stimulerend. Wie weet is het een goed plan voor volgend jaar...

Foto: creative commons

Wintervoorraad: paddenstoelen

Je hebt ze in allerlei soorten en maten: preppers. Ik vermaak me soms met het kijken naar hun video's. De kasten vol voedsel en brandhout, rugtassen die klaar staan om snel op de vlucht te kunnen slaan en... helaas ook wapens om het huis en de familie te verdedigen. Ik verbaas me vooral over doomsdaypreppers. Ze doen er van alles aan om te kunnen overleven als de wereld vergaat. Wie wil dat nou?

Los daarvan boeien de video's me. Ik heb al vaker geschreven over mijn verlangen naar een soort autarkie en ecologisch leven. Met mijn groentetuin, mijn kas, het inmaken, mijn groentedroger en mijn solaroven kom ik in de buurt van een prepper. Je zou kunnen zeggen dat vroeger heel veel mensen prepper waren. Iedereen, die het zich kon veroorloven, maakte groenten in uit de tuin en droogde bonen, vlees en kruiden. Mensen waren veel meer zelfvoorzienend dan nu en dat is waar preppers ook doen; ze bereiden zich voor op het moment waarop ze zichzelf moeten redden. 

Je moet even door de uiterst sombere of dreigende voorspellingen over het instorten van de wereld heen kijken, want er komen meestal leuke tips. Daar leer ik zo nu en dan toch nog van. Deze keer ging het in een filmpje van city*prepper over het nut van gedroogde paddenstoelen. Vooral shiitakes waren volgens hem heel gezond en voedzaam. Maar... en dat is een probleem, paddenstoelen nemen geweldig veel ruimte in. Hij had er poeder van gemaakt. Nog steeds voedzaam en heel veel paddenstoelen passen ineens in een kleine pot. 

Ik vind shiitakes heel lekker van smaak, maar ze blijven altijd een beetje sponzig. Voor mij was dit poeder dus een mooie oplossing. Ik kocht een grote zak gedroogde shiitakes bij de toko en vermaalde ze in het oude rode koffiemolentje van mijn moeder. Het is een Braun-machientje. Ze had het al toen ik een jaar of 10 was. Het is dus al ruim 40 jaar oud en doet het nog steeds prima. 

Het poeder is nu een smaakmaker waar ik komende tijd mee wil experimenteren. Kan ik het toevoegen aan bouillon voor een makkelijke soep? Kan het in roomsaus over de pasta? Wat gebeurt er met de smaak van hartige scones of brood als ik dit poeder toevoeg? En voegt het toe aan de smaak van een omelet zoals champignons dat altijd doen? Ik zal het ontdekken en laat het later in het jaar (of volgend jaar) nog wel weten. 

Plantvakken voorbereiden in de winter (eco-keuze)

 

Het planten van groenten en fruit of zelfs bloemen in vakken is een eeuwenoude traditie. In de moestuin was het handig voor de wisselteelt. Er zijn allerlei voorbeelden van en in de chiquere tuinen werden de plantvakken omgeven door een buxushaagje. Zo zag de tuin er in de winter ook mooi uit.

Sinds de komst van buxusmot heeft mijn tuin geen buxus meer. En ik vind het prima. Je kunt op heel veel manieren plantvakken maken. Ik kies er nu voor waaltjes om het plantvak te leggen. Als er maar iets is dat het vak afgrenst, ziet het er netjes uit. 

Ik maak de vakken omdat mijn tuin zware zeeklei is. Wortelgroente, bijvoorbeeld, doet het daar niet goed op. Klei is compact en moeilijk doordringbaar. Dan is een beetje aarde uit een zak wel nodig. 

Voor het vullen van de plantvakken heb ik me laten inspireren door allerlei plaatjes op P*inte*rest of Y*outube. Een heel plantvak vullen met gekochte tuinaarde is nogal een investering. En het is helemaal niet nodig omdat ik zoveel bij de hand heb om de vakken te vullen en te zorgen voor voldoende voeding voor de groenten volgend jaar. 

Ik heb het over de laagjes-methode. Het plaatje laat het voldoende zien. Onderin het gat doe je takken en takjes, dan gras, dan bladeren en dan afwisselen tuinaarde en compost en een toplaag van tuinaarde. De laagjes composteren gedurende het jaar en geven in de tussentijd voedingsstoffen af. In plaats van bladeren op te vegen en weg te gooien, snoeiwerk af te voeren, gebruik ik het om de vakken te vullen.

Ik heb de methode dit jaar gebruikt in de kas, maar dan aangepast aan mijn tuin. Ik heb geen gras, dus die laat is vervallen. In plaats daarvan heb ik een laag onverteerd keukenafval in het vak gegooid. Dat werkt prima. Ik heb de indruk dat de takken onderin nodig zijn voor het doorlaten van water en dat de lagen daarboven langzaam steeds meer op aarde lijken. De bovenste laag, waar het zaad in moet ontkiemen of de jonge plantjes een plek moeten vinden, moet van goede aarde zijn. Jonge groente moet kunnen groeien. Volgens mij werkt het als je je aan deze basisprincipes houdt. 

Terwijl ik bezig was met dit verhaal, drong het tot me door dat ik intussen de aankoop van mijn compostvaten er ongeveer wel uit heb. Compost kost een hoop geld en wordt steeds duurder. Tuinaarde is ook duurder geworden, zeker als je de ecovariant wilt hebben. De compost uit mijn vaten is prachtig en vermoedelijk voedzaam genoeg want de planten in de kas hebben het goed gedaan. Het duurt een paar jaar, maar dan bewijzen goede aankopen zich. En er is zoveel voedzaam materiaal niet in de vuilnis terecht gekomen. 

Een klein stukje cottageleven waar ik geweldig van geniet. 

 

Wijn-kaasproeverij

Afgelopen zomer was ik in de Elzas. We hadden een oud huis in een dorpje ten Noorden van Straatsburg gehuurd. De Elzas is mijn favoriete wijngebied in Europa, dus het lag voor de hand dat we een proeverij zouden doen. Mijn zus had er één gevonden; met een busje met acht personen langs twee wijngaarden. Het was een route van ruim 170 kilometer en dat vonden we wat lang. En stel je voor dat de vijf andere mensen niet leuk zijn....

De weersvooruitzichten waren warm, warmer en nog warmer. Al met al kregen we er steeds minden zin in om een dag op pad te gaan. We besloten een andere weg in te slaan": zelf een proeverij te doen. De proeverij met het busje was 80,00 per persoon. Dus we hadden een ruim budget van 240,00. Dan kan er wel wat!

Mijn zus vond op de website culy.nl een lijst wijnen en bijpassende kazen voor de Elzas. We kenden ze niet allemaal, dat maakt het nog leuker. We genoten van een zoektocht door een van de enorme supermarkten die ze in Frankrijk hebben en kwamen terug in het huisje met een prachtige verzameling lekkers.

We verdeelden de proeverij over twee dagen. Dag één was de Muscat met Gorgonzola, de Pinot gris met Comte en de Riesling met Chaourse. Dag twee zou mijn verjaardag zijn. Ik koos daarvoor de Cremant met Brillat Savarin, de Gewurztraminer met Munster en de Pinot noir met Tomme de Brebis. 

Het liep alleen een beetje anders. Het werd zó warm, dat we één glas wijn per dag meer dan genoeg vonden. Uiteindelijk hebben we dus bijna de hele week wijnen geproefd. De Pinot noir was de lekkerste wijn, de muscat-gorgonzola- en de gewurztraminer-munsterconmbinatie waren de winnaars in de smaaktest. Ik zal er zeker nog een keer gebruik van maken van deze kennis. Een mooi voorgerecht met Munster en daar dan Gewurztraminer bij... ik zie het wel zitten. 

Deze winter wil ik nog een keer een wijn-kaasproeverij organiseren. Met vriendinnen. Ieder neemt een een fles wijn en een kaasje mee en ik zorg voor brood en salade. Ik heb al voorgelegd aan een van mijn vriendinnen. Het leek haar vooral leuk voor een avond tijdens de feestdagen. Spaanse wijnen op sinterklaasavond is misschien wel het leukst om te organiseren. 

Ik zal zien wat er van komt. Het is met alle drukke agenda's niet altijd makkelijk mijn vriendinnen bij elkaar te krijgen. In ieder geval heb ik heel erg genoten van het proeven. Mijn zus en zwager ook. Mocht je tijdens de feestdagen eens iets anders willen doen: dit is misschien een leuk idee...

Franse moestuinen - inspiratie voor volgend seizoen

De tuin komt langzaam tot rust. Er zijn nog een paar boontjes, de bladsla groeit nog en ik de kas wachten nog een paar tomaten en pepertjes op het herfstzondlicht. Heel misschien geeft de komkommer nog één laatste vrucht, maar ik reken er niet meer op. Het blad van de aardappels, die ik heel laat heb gepoot is nu geel. Ik zal moeten oogsten. Er staat nog wat prei en maar die kan de kou wel hebben. In de kas moet ik de aubergineplant gaan rooien om op zijn plek wat veldsla te zaaien. Er is nog wel wat te eten, maar het hoogtepunt ligt al even achter me.  

In september heb ik een korte reis gemaakt langs een paar oude moestuinen in Frankrijk. Nu zit ik op de bank, het regent buiten, de kaarsen branden en ik geniet na van de prachtige dingen die ik heb gezien. De komende maanden kan ik weer gaan dromen over het volgende seizoen en stap voor stap de tuin daarop voorbereiden. 

Er was één tuin waar veel bloemen tussen de groenten stonden en ik heb in jaren niet zoveel vlinders en bijen bij elkaar gezien. Wat een heerlijk gevoel was het om weer eens door een zoemende, zingende tuin te lopen. En wat zou het mooi zijn als ik dat ook in mijn tuin kon hebben. Komend jaar ga ik dat proberen te bereiken. Ik heb een strook grond bestemd voor bloemen. Langs het pad. Er moest toch iets nieuws komen want de buxus die daar stond is opgegeten door de buxusmot. Alle zaailingen die ik tijdens het winterklaar maken van de tuin tegen kom, poot ik in die strook. En ik ben van plan er nog veel bloemen tussen te zaaien. Hoofdzakelijk wit. 

Tussen de bloemen wil ik rode boerenkool planten. Veel mooier dan de groene. Volgens mij moet dat heel goed staan. Er waren nog veel meer voorbeelden in de moestuinen: bijzondere soorten tomaten, witte aubergines, fruitbomen in allerlei vormen gesnoeid. Dat komt allemaal nog wel. Ik heb nog veel zaden die eerst maar eens op moeten. Wat een rijkdom toch!