donderdag 30 januari 2020

Til debt do us part



Ik zit met een verkoudheid thuis. Dan is Y*out*ube een uitkomst. De afgelopen dagen heb ik een aantal afleveringen gezien van Til debt do us part. Het is een Canadese serie waarin een dame met een krachtig karakter mensen uit de schulden helpt. De schulden zijn soms hoger dan een ton, zonder de hypotheek. De deelnemers onderschatten allemaal hun werkelijke uitgaven en de hoogte van hun schuld. En ondanks de schulden doen ze in mijn ogen onvoorstelbare aankopen. Planning komt niet in hun woordenboek voor.

Ik begrijp dat een aantal dingen natuurlijk in het format van het programma horen, maar het fascineert me toch. De deelnemers krijgen drie opdrachten. De eerste twee hebben vaak te maken met budget en de derde met de relatie. En dan blijkt er veel te kunnen.   De meeste stellen geven minimaal 1,5 keer hun maandinkomen uit, en dat zonder het te weten, en blijken de uitgaven (soms) met 80% te kunnen terugbrengen. Het budget is meestal een opluchting. Alsof de deelnemers opgelucht zijn dat iemand anders de grenzen stelt.

Fastfood is één van de meest voorkomende uitgaven, techniek voor de pappa's en kleding voor de mamma's. En winkelen uit verveling, uit boosheid of om de uitgaven onderling gelijk te trekken komt heel vaak voor. Als de pappa een nieuwe tv koopt, gaat de mamma schoenen kopen. Traditioneel, maar kennelijk is dat een veel voorkomend mechanisme. Zelfs als er dan na een tijdje blijkt dat er geen geld is voor de schoenen van de kinderen of de hypotheekbetaling. Bijzonder.

Gelukkig gaat dat bij de meeste deelnemers snel over. Tijdens het uitvoeren van de opdrachten zie je hen 'financieel volwassen' worden. Dat hoopvolle maakt de show zo boeiend. Kennelijk kunnen veel mensen, onder intensieve (!) begeleiding een heel eind komen.

Ik ken zelf mijn uitgaven van A tot Z. Misschien fascineert het me daarom wel zo dat anderen echt totaal geen besef hebben van hun geld. De schulden drukken geweldig op de mensen, dat is te zien. En de uitgaven die ze doen lijken wel een vlucht uit de zorgen. Ik zou me ook onvoorstelbaar bezorgd voelen als mijn financiën onzeker waren. Ik vermoed dat ik geen oogkleppen op zou zetten, maar ik kan het me wel goed voorstellen. Het is makkelijk oordelen als je aan de goede kant van de streep leeft. Juist daarom keek ik het met zoveel belangstelling.


foto: Wikimedia

donderdag 23 januari 2020

Bevrijdingsmonument 'Levenslicht'




We zullen de komende maanden veel te maken krijgen met de herdenkingen van 75 jaar bevrijding. Al maanden is iedereen in mijn (cultuurhistorische) omgeving daar mee bezig. Vandaag was ik betrokken bij een klein deel van de herdenkingen: het kunstproject 'Levenslicht van Daan Roosegaarde.'

Roosegaarde is al jaren bezig met bijzondere projecten, waarbinnen hij probeert duurzame kunst te maken. Ik wil zeker nog een keer naar de kerk in Lille, waar een soort grote bloem staat, die open gaat als er warmte in de buurt komt. Moet echt bijzonder zijn. Afgelopen jaar ging ik ook naar zijn tentoonstelling in het Groninger Museum. Ik vond het erg leuk en genoot van alle mensen om me heen die zo geconcentreerd speelden met licht en donker.

Daan Roosegaarde heeft nu 104.000 lichtgevende stenen gemaakt, die de 104.000 vermoorde Joden, Roma en Sinti vertegenwoordigen. Ik mocht een klein optreden verzorgen waarin de dagboeken van Etty Hillesum een rol speelden. Zij verloor haar levenslicht in Auschwitz, maar ontwikkelde in de eerste jaren van de oorlog een kwaliteit van 'licht leven' die heel mooi past bij dit kunstwerk. Hier een paar voorbeelden


Ik herinner me een avond langs een Amsterdamse gracht. Een verdroomde zomeravond, al heel lang geleden. Visionair. Steden kapot gegooid. Ik zag steden verzinken en nieuwe steden verrijzen en ik dacht: bombarderen jullie deze wereld maar kapot wij zullen een nieuwe wereld bouwen en ook die zal weer vergaan en toch is het leven schoon, altijd weer opnieuw schoon. En het was net een visioen. Steden die in de afgrond tuimelden en nieuwe die verrezen en zo door de eeuwen heen, en het leven dat zo mooi is.

Ik fietste langs de Stadionkade vanochtend en genoot van de wijde hemel daar aan de rand van stad en ademde de frisse ongerantsoeneerde lucht in.  Overal bordjes, die wegen, de vrije natuur in, voor Joden versperd hielden. Maar boven dat ene stuk weg, dat ons blijft is ook de volledige hemel. 

Ik vind het leven mooi en ik voel me vrij. En de hemelen binnen me zijn even wijd en uitgespannen als boven me.

Ik combineerde de teksten met een lied 'Ose shalom', op gitaar begeleid door een vriend. Het was een mooie bijeenkomst in de kerk en daarna in de tuin waar de stenen een plaats kregen. Een violiste speelde een combinatie van 'Jerusalem of gold' en het thema van Schindlers List. In de koude, natte schemering was dat een hele prestatie. Daarna vertelde een oudere dame, zittend op haar rollator een paar verhalen over de Joodse geschiedenis. 

Het was een bijzondere middag. Helaas is Levenslicht een tijdelijk kunstwerk. In februari is het al weer weg. Er zijn heel veel plaatsen in Nederland waar je kunt gaan kijken. Ik zou het zeker even doen.







dinsdag 21 januari 2020

Respectvol met water


 

De jaarafrekening van het waterbedrijf is binnen. Ik krijg wat geld terug en mijn kwartaalbedrag wordt lager. Het gaat om 3,45 en het kwartaalbedrag gaat naar beneden met 0,90. Om het geld hoef ik het niet te doen, maar om het water wel. Schoon water is een rijkdom waar wij heel vaak niet bij stil staan. Ik probeer dat wel te doen.

Ik heb 23 kuub gebruikt; 63 liter per dag. Ik vind dat best veel, hoewel het volgens het NIBUD de helft is van het gemiddelde gebruik van een huishouding van één persoon. Ik zal nog eens moeten onderzoeken waar dat water naartoe gaat.

Voor kerst kreeg ik mijn kraantjespot. Ik schreef er al over. Daarmee hoop ik dit jaar weer een kuub te besparen. En wie weet wat ik verder nog bedenk om op de 20 kuub uit te komen die ik dit jaar wil bereiken. Alleen als we weer zo'n droge zomer krijgen, wordt het lastig. Ik ben altijd terughoudend geweest met kraanwater in de tuin en nu zijn er twee bomen dood gegaan. Dat kan toch ook niet de bedoeling zijn.

Op Youtube kijk ik regelmatig naar filmpjes van de zogenaamde homesteaders. Het valt me op hoeveel water zij verspillen met het wassen van groente, spoelen van bonen enzovoort. In plaats van het op te vangen, laten ze het gewoon weglopen. Spoelwater kan prima gebruikt worden in de tuin. Je zou denken dat in de tijd van de echte homesteaders water een schaars goed was waar mensen zuinig mee omsprongen. Ik heb vaak het idee dat deze Youtubers de naam homestead gebruiken om kijkers te trekken, maar regelmatig zijn het kanalen met veredelde huishoudtips. Het echte leven op een homestead was zuinig en zorgvuldig, niet uit overtuiging maar uit bittere noodzaak.

Voor mij is het juist geen noodzaak maar overtuiging. Het gaat me niet om dat ik steeds minder gebruik, maar dat ik niets verspil. Zo was dat op de echte homestead, in de echte cottage ook. Ik heb nog een hoop te leren, te verzinnen en te ontdekken, maar zolang het de goede kant op gaat, ben ik tevreden. Deze waterrekening is in ieder geval een reden voor tevredenheid.


zondag 19 januari 2020

Luisteren

Mijn tuinbeeld: het gesprek. Dat wil ik in mijn tuin. Ik kijk er erg naar uit. 

Townsends, Prepper Princess en Rachel Maddow zijn kanalen die ik regelmatig volg op You*tube. En You*tube heeft een algoritme dat ervoor zorgt dat je verhalen aangeboden krijgt die bij je smaak passen. Soms is het vervelend dat je steeds opnieuw dezelfde filmpjes aangeboden krijgt die je níet wilt zien en soms zit er een verrassing bij die je op een nieuw pas zet. 

Mitch Albom is zo'n verrassing. Mitch is een schrijver die over de hele wereld miljoenen boeken heeft verkocht. Tuesdays with Morrie, was zijn eerste boek. Hij schreef het om de zorgkosten van Morrie, zijn professor, te kunnen betalen. Morrie leed aan ALS en de laatste 19 dinsdagen van zijn leven brachten Mitch en hij samen door. Het is een lang verhaal. Ik moet het boek nog lezen. Wat ik nu vertel heb ik uit de filmpjes opgemaakt. 

Dit is wat indruk op me maakte: Morrie luisterde naar aandachtig naar de bezoekers die bij hem kwamen om hem op te vrolijken. Je zou denken dat iemand die stervend is en alle ongemakken heeft van ALS, wel wat anders aan zijn hoofd heeft dan de verhalen van anderen. En toch luisterde hij. Het was zijn cadeau aan degenen die achter bleven. 

Het heeft me weer eens aan het denken gezet over luisteren, over echte aandacht, hoe vaak ik luister om te kunnen praten. En het is duidelijk dat zoveel mensen zo graag vertellen. Op mijn werk interview ik nu een aantal collega's, alleen over hun manier van werken. En het valt me op hoe graag ze over hun werk vertellen. Het heeft te maken met trots en met het gevoel van waardering als iemand aandacht heeft voor wat je doet. En dan is het alleen nog maar werk. Veel mensen hebben namelijk de behoefte te vertellen, aan aandacht.

De Vietnamese monnik wiens boeken ik graag lees, Thich Nhat Hahn, schreef over deep-listening. Volle aandacht voor de ander, zonder dat je meteen een reactie aan 't formuleren bent. Ik denk dat iedereen het wel eens heeft, terugkijkend op gesprekken: het gevoel niet echt geluisterd te hebben. Ik oefen er nu mee: echt luisteren naar een antwoord op een vraag die ik gesteld heb. Totdat iemand echt uitgesproken is.

Een van mijn vrijwilligers is dichter. Hij heeft met een groep andere dichters een project opgezet: Dichter bij vroeger. Een dichter praat met een oudere die zijn of haar levensverhaal vertelt, of natuurlijk een deel daarvan. De dichter maakt daarover een gedicht. En het gedicht moet zo zijn dat de oudere zich erin herkent. Hij kiest er dus voor om echt heel 'deep' te luisteren naar de mensen. Er zijn veel van dit soort luisterprojecten. Het lijkt me iets moois voor mijn 'pensioen', als ik de tijd en de rust heb om ruimte te maken voor een ander.

Ik verwacht veel moois mee te maken. 



woensdag 15 januari 2020

Eeuwenoude buitenplaats


Voordat mijn vriendin en ik naar het museum in Appingdam gingen, genoten we van een lunch in Ekenstein. Het is een 17e eeuwse buitenplaats, die in de 19e eeuw is omgebouwd volgens de toen geldende mode van de neogotiek. Aan het einde van vorige eeuw heeft de gemeente Appingedam het buiten gekocht, in vervallen staat en het opgeknapt. Er is een verschrikkelijke vleugel aangebouwd, die hier op de foto te zien is. Tja, dat was toen de mode, en er moesten hotelkamers komen.

Toen mijn vriendin en ik aankwamen, stond de hele parkeerplaats zo vol auto's dat we dachten dat we geen parkeerplaats konden vinden. Ik vreesde dat we geen tafeltje zouden kunnen krijgen met zoveel drukte. Gelukkig bleek het een bijeenkomst  van het Groninger Landschap te zijn, in de boerderij naast de buitenplaats.

We zaten heerlijk in de gotische zaal waar in de 19e eeuw kerkramen uit de omgeving in geplaatst zijn. De toenmalige eigenaar verzamelde bouwmaterialen van buitenhuizen in de omgeving die werden afgebroken en verwerkte die ik zijn huis. Er is nog steeds weelderige versiering op de wanden het plafond. Al met al een bijzondere omgeving, zonder dat je het perse mooi hoeft te vinden. Bijzonder is het wel. We vroegen ons af hoe het was om in een buiten als dit te wonen. We konden ons er weinig voorstelling van maken.

We merkten daarnaast helaas dat het niet helemaal goed onderhouden is. Er lag stof op de vensterbanken en de kerstdecoratie was nog niet allemaal weggehaald. Dat kan toch eigenlijk niet op 11 januari. Over het eten hadden we ook nog wel wat opmerkingen en de bediening was een onzeker meisje. En toch .... een locatie kan gelukkig heel veel goed maken. Er hangt de rust van vervlogen tijden.

Ik ben hier al vaker geweest en het zal zeker niet de laatste keer zijn.


dinsdag 14 januari 2020

Inmaakgeschiedenis


Je loopt een jaren vijftig Piet Zwart-keuken in zodra je te tentoonstelling over wecken en inmaken inkomt. Het perfecte beeld uit die tijd, inclusief de rondbuikige koelkast en veel helderkleurig (vooral turkoois) email. Links van de keuken is de oude geschiedenis, met een orignele ijskast, oude keuken spullen. En rechts is de modernere geschiedenis, van de weck tot Tupperware.

Ik had wel wat meer toelichting willen hebben op bepaalde punten. Zijn deze eieren, waaronder kievitseieren overigens (!), in deze glazen ingemaakt of niet? Er zit geen vocht in de glazen. Het is onduidelijk.


Maar al met al was het één brok nostalgie. Er liepen diverse mensen hardop te genieten en te vertellen over hun oma, hun moeder en de weck in de kelder. Een vrouw vertelde dat ze altijd naar beneden moest om de weckpotten te controleren. Als er een open was, moest-ie mee naar boven om leeggegeten te worden. 'Ik hoopte altijd dat het de stoofpeertjes waren, die open waren', zei ze.

Ik heb het over de tentoonstelling in Museum Stad Appingedam. Het is een aanrader voor iedereen die net als ik van het cottageleven houdt. Wel opschieten, de tentoonstelling duurt tot 1 maart. Het musuem zelf is ook de moeite waard. Het gebouw is 14e eeuws en daar is nog veel van te zien. De verbouwingen door de eeuwen heen zijn ook goed zichtbaar.

En dan ... er is nog verrassend veel bijzonder erfgoed in Appingedam. Het is een heel aantrekkelijk stadje. Ik ga zeker nog eens terug.



zaterdag 11 januari 2020

52 x het goede leven



Het nieuwe jaar is al weer bijna twee weken oud. Ik ben dus aan de late kant met een type boek dat 52 verhalen vertelt: bedoeld als één per week voor een heel jaar. Maar goed, het is nog mogelijk om 'bij te lezen'. Ik heb het over een boek van Rolf Dobelli. Ik heb het in een impuls gekocht toen ik een keer met de trein zou gaan en geen boek bij me had. Gelukkig heb ik er geen spijt van gekregen. 

Rolf Dobelli is een zakenman, filosoof en schrijver. Hij schrijft columns over het goede leven. In dit boek 'De kunst van goed leven - 52 simpele levenstechnieken voor geluk' is een aantal van deze columns opgenomen. Het bijzondere aan dit boek is de inspiratie die hij heeft gebruikt. Hij is goed thuis in het werk van de stoïcijnen. Op zich ligt dat redelijk voor de hand: stoïcijnen waren druk in de weer met het goede leven. Zijn tweede bron is de laatste stand van psychologisch onderzoek. Dat is ook nog voorstelbaar. De laatste bron vind ik het leukst. Hij refereert regelmatig aan uitspraken van twee zeer succesvolle beleggers, de superrijke Warren Buffet en Charlie Munger.

Dobelli is geen man van 'volg je intuïtie en vind je geluk' maar meer 'hou je hoofd erbij, wees kritisch, dan zul je zien dat veel dingen wel meevallen'. Een paar voorbeelden.

Mentale boekhouding
Hij begint met een verhaal over een mentale boekhouding, een principe dat hij kent uit de psychologie. Mensen schijnen anders om te gaan met geld, afhankelijk van de bron waar het vandaan komt. Als ze er hard voor gewerkt hebt, gaan ze er voorzichtiger mee om dan als ze het gevonden of gekregen hebben. Hij stelt voor (en dat is het leuke aan zijn verhalen) het idee om te draaien. Je kunt balen van geld uitgeven aan allerlei ongewenste dingen: belasting en bijvoorbeeld verkeersboetes. Je kunt er ook voor kiezen het geld uit te geven alsof je het gekregen hebt. Je kunt het niet voorkomen, dus maak je er niet druk om. Een ander mooi voorbeeld om nare gevoelens over geld te voorkomen is vooruit betalen. Hij gebruikt hiervoor de peak-endregel van Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman. Hij stelt dat je van een reis of een andere ervaring vaak het laatste het best onthoudt. Dan moet je dus niet als laatste een rekening gaan betalen. 

Dobelli schrijft hier een variant op: maak je niet druk over dingen waar je geen invloed op hebt. Zoals hij schrijft over het betalen van belasting, denk ik over het weer. Ik vraag me altijd af waarom mensen mopperen over het weer. Het is verloren energie om iets waar niemand invloed op heeft (tenzij je wolken kunt wegschieten, zoals laatst in Indonesië, maar dat is een heel ander speelveld)

De negatieve kunst van het goede leven
Misschien geeft de titel al aan dat Dobelli niet de gebruikelijke  wegen van het goede leven volgt. Hij neemt het voorbeeld van de piloot. Als een piloot gaat vliegen, is zijn / haar belangrijkste doel geen fouten maken. Dan komt het goed met de vlucht. Hij verwijst hier naar vele oude filosofen met hun negatieve filosofie. Je kunt niet zeggen wat geluk is, maar veel beter wat geluk in de weg staat. En dat weten we vaak met redelijke zekerheid. En dan geeft hij een imposante lijst van narigheid en stommiteiten. Als je dus, schrijft Dobelli, zoveel mogelijk narigheid weet te vermijden, is je kans groter op een gelukkig leven. Hij verwijst hier naar Warren Buffet en Charlie Munger die zeggen: Het is verbazingwekkend welk langdurig succes mensen zoals wij behalen door te proberen niet dom te zijn (in beleggingskeuzes) in plaat van briljant te zijn.

Er is hier nog wel wat tegenin te brengen. Dit voorstel zal niet echt leiden tot een leven met piekervaringen. En er zullen zeker mensen zijn die dat geweldig vinden en bereid zijn de prijs daarvoor te betalen, als die er blijkt te zijn. 

Het boek is ook niet bedoeld om definitieve antwoorden te geven, maar om gedachten op gang te brengen. Het zijn immers van oorsprong columns. Ik kan het boek aanraden aan iedereen die belangstelling heeft voor het goede leven en uitgedaagd wil blijven. Ik lees er voorlopig in verder en als er nog iets te melden is... laat ik het weten. 


donderdag 9 januari 2020

Jubeljaar - december

Mijn beeldje


't Was hard werken in de eerste weken van deze maand. 17 Dagen aaneengesloten was ik bezig. Toch had ik nog wel tijd voor bijzondere activiteiten. Ik had een paar etentjes, een ballet en het werd natuurlijk kerst en oud en nieuw.

In de cottage

Restje aardappels
Tot mijn verrassing vond ik nog wat truffelaardappels in een van mijn bakken en bleken ze ook nog eetbaar te zijn. De tuin blijft verrassingen geven.

Watergebruik
Iedere avond als ik afwaswater nodig heb, vang ik het eerste, koude water op in een waterdispenser. Ik had er eerst een van plastic, maar voor kerst kreeg ik er een van glas. Er kan 5 liter in. Meestal is dat iets te veel. Het duurt ongeveer drie liter voordat mijn water heet genoeg is voor de afwas. Het water uit de dispenser gebruik ik voor koffie, thee, koken en het water geven van de planten en bloemen. Als ik dat elke dag doe, elke dag waarop ik thuis ben, dan is dat ongeveer 3 liter x  330 dagen. 990 Liter water dat niet zomaar in de afvoer verdwijnt. Bij een een kuub dus. Zo maken vele kleine één grote. Ik zal in mijn deeltijdpensioen zeker nog andere methodes zoeken om zuiniger om te gaan met water.

Winterwelvaart
Ik schreef al dat ik bij Winterwelvaart was met mijn vriendinnen, dat ik honing en tapenade kocht. Vooral het gesprek bij de tapenadestand was bijzonder. Hij komt uit Veenhuizen, waar ze blijkbaar een heel groentenproject zijn gestart. De tweede zondag van mei is er open dag. Dan ga ik zeker kijken. Weer een ideetje voor het vervolg van mijn jubeljaar.

De Parisienne

Eten en ballet
Samen met een collega bezocht ik het biosballet. Ik vond het een heerlijke ervaring. Ik zal toch liever naar de bioscopera blijven gaan. Maar zo nu en dan een ballet is zeker leuk. De bioscoop waar we nu waren, vanwege de verhuizing van het Groninger Forum, is beslist ongezellig en onpersoonlijk. De stijl rondom een bioscopera telt ook mee, vind ik. Het gaat om het hele pakket. Ik zal dit jubeljaar nog zeker één opera bezoeken. Het hoort er helemaal bij.

Huis in voorbereiding
Ik heb mijn nieuwe werkplek ingericht voor het moment waarop ik zal kunnen beginnen met mijn onderzoek naar Laurence Dufour. Het is een mooie plek geworden in mijn erker. Helder licht en overzichtelijk. Studie krijgt een serieuze plek in mijn huis en ik vind het heerlijk.

Leven met anderen

"Kerstborrel' met collega's
Met mijn directe collega's had ik een kleine bierproeverij als afsluiting van het jaar. De biertjes die we hadden uitgewisseld kwamen op tafel met wat kaas, toast, pesto en salade. Ik had cadeautjes voor hen gekocht. Dat was een verrassing voor ze en dat maakt het extra leuk.

Lunch met de weduwnaar
Een van mijn contacten via mijn werk werd weduwnaar in november. Na een paar weken nam hij contact op omdat hij gelezen had dat ik weg zou gaan. Hij wilde graag eens even lunchen. We hadden elkaar lang niet gesproken en er was genoeg gebeurd om een goede twee uur te vullen, Ik moest met uiteindelijk haasten voor mijn volgende afspraak. Dat is altijd een goed teken.

Schoonheid
Beeldhouwen
Ik werd uitgenodigd voor een workshop beeldhouwen in zeepsteen. Ik heb niet erg veel artistieke kwaliteiten, maar het leek me reuze gezellig. En ik moet zeggen dat ik het fascinerend vond dit eens te doen. Vooral de steen was echt heel bijzonder. Zolang je de vorm erin maakt, is de steen zacht en heel makkelijk te behandelen. Het voelt bijna alsof je een luxe zeep in handen hebt. Als je de vorm gekozen hebt, gaat de steen in koud water voor het polijsten. Dan voel je de steen onder je handen uitharden en je ziet hem van kleur verschieten. De beeldhouwer gaf de tip in rondingen te denken en om een thema in je hoofd te nemen, geen uitkomst. Ik koos vrijheid in het kader van mijn komende deeltijdpensioen en mijn beeld werd een vleugeltje. Ik had een prachtige middag.


donderdag 2 januari 2020

Jaarwisseling


Midden in mijn jubeljaar heeft de jaarwisseling weinig betekenis, heb ik gemerkt. Ik was thuis.  Het was de bedoeling dat ik naar mijn zus zou gaan om met mijn nichtjes een heerlijke serie van DVD te kijken. Maar ik had een verkoudheid opgelopen en voelde me niet fit genoeg om de reis te maken. Het voelde als een gewone, doordeweekse avond.

Mijn jaar is in augustus begonnen en zal in juli eindigen. Normaal vind ik de jaarwisseling een mooi moment om na te denken en terug te kijken. Nu niet. Ik realiseerde me eigenlijk pas dat het 12 uur geweest was door het vreselijke geknal en gegier buiten.

Los hiervan wens ik iedereen een goed nieuw jaar natuurlijk.



Plannen voor 2024

Het hoeft natuurlijk niet ... plannen voor een nieuw jaar, maar  Ik zou ook op mijn verjaardag plannen kunnen maken of op een willekeurig an...