woensdag 31 oktober 2012

Dhamma Brothers

Youtube bevat een heel aantal mooie interviews met Thich Nhat Hanh. Ik kijk er graag naar om steun te vinden in zijn levenswijsheid. Onlangs zag ik een uitzending van Oprah Winfrey waarin zij een interview met hem had. Oprah heeft nu het netwerk OWN. De uitzending die ik zag was een zondagprogramma; Super soul sunday. Naast haar inteview met Thich Nhat Hanh was er ook een uitzending over de Dhamma Brothers: een groep gevangenen in een van de meest beveiligde gevangenissen in de Verenigde Staten. Er zitten mensen die drie levenslang hebben gekregen en dus schuldig zijn bevonden aan vreselijke misdaden. Zware jongens, dus.

De psycholoog in de gevangenis heeft een project opgezet waarbij de gevangenen een 10-daagse Vipassanatraining kregen. 10 Dagen mediteren onder begeleiding en in afzondering van anderen in de gevangenis. De verandering bij deze mannen was enorm. Er is een tijd lang tegenwerking van buiten de gevangenis, maar uiteindelijk krijgt de meditatie voet aan de grond. En de uitwerking is onverwacht positief en duurzaam. Ik wil de uitzending graag delen, omdat het zo mooi is om zoveel eerlijkheid en de kracht van meditatie te zien.



dinsdag 30 oktober 2012

Dag van de stilte, pijn en geluk

Afgelopen zaterdag was het de Dag van de Stilte. Overal in het land waren activiteiten rond het thema stilte en de betekenis daarvan voor onderlinge verbondenheid. Dit is het tweede jaar dat de dag van de stilte is gehouden. Mijn zaterdag stond ook in het teken van stilte: de Noordelijke Dag van de Aandacht. Ook dat was voor het tweede jaar.

In het prachtige centrum in Lieveren troffen 80 leden van de Noordelijke sangha's elkaar. Het was voelbaar dat velen naar de dag hadden uitgekeken. De oude boerderij verraadt aan de buitenkant niet hoe rustgevend de binnenkant is met de prachtige lichtval in de zendo. Daar zongen we samen over mededogen en luisterden we naar broeder Phap Xa, die uit Duitsland was gekomen om zijn kennis en ervaring over het thema: contact maken met geluk en pijn, met ons te delen.
Het mooiste van dit soort bijeenkomsten zijn voor mij de leerzame verhalen uit de praktijk van Plumvillage en het leven van Thich Nhat Hanh in Vietnam. Ik voel met gesterkt in mijn zoektocht naar een goede houding tegenover het verdriet dat ik vaak heb over het lijden dat ik zie. Een mooi voorbeeld uit de praktijk: Tijdens de bombardementen in Vietnam kwam in het klooster van Thich Nhat Hanh de vraag op wat ze moesten doen, mediteren of de slachtoffers helpen. Na lang overleg besloten ze beide dingen te doen. Zelf in balans blijven om anderen te kunnen helpen. Een tweede verhaal: Een Vietnamveteraan vroeg Thich Nhat Hanh om hulp. In zijn tijd in Vietnam had hij kinderen gedood. Het schuldgevoel daarover bleef hem achtervolgen. Hij kreeg de goede raad om zich in te zetten voor kinderen in ontwikkelingslanden. Zij leefden nog maar hadden het moeilijk. De kinderen die hij gedood had, kon hij niet meer helpen, deze levende kinderen wel.
In het kort is de conclusie voor mij: zorg voor evenwicht en doe wat je kunt, waar je dat kunt.
De tuin rond het centrum biedt een uitgelezen kans om in volle aandacht te lopen. Het gras lag bezaaid met blaadjes van de berken, er waren paddenstoelen in veel soorten en aan de rand van de tuin het uitzicht over de Drentse akkers. De wind was stevig en fris op mijn wangen en op sommige plekken in de looproute koesterde de zon.
De dag eindigde met een groot geluk: er is nieuw leven. Eén van de leden van onze sangha vertelde dat hij vader wordt. Een gekoesterde droom gaat in vervulling. Wat een prachtige afsluiting van de dag!

vrijdag 26 oktober 2012

Eten uit de natuur

Oktober is de tijd voor het snoeien van de klimrozen. In mijn tuin staan twee prachtige exemplaren: een heel helder witte roos (ik denk dat het een Iceberg is) naast een plant met prachtige stevige grote rode rozen. Het blijft spannend, dat snoeien. Ik doe mijn best om dapper veel weg te knippen, maar waarschijnlijk ben ik nog steeds te voorzichtig. We zullen het zien volgend jaar. Eén van de gevolgen van te voorzichtig snoeien is de eenzijdige bloei: alleen bovenin de roos. Bij Clematissen zie je het ook: alle bloemen boven in de plant. Daar heb ik dit jaar iets aan gedaan. Ik heb een tak laag afgeknipt. Ik las dat daar dan weer bloemen komen. Ik zal met mijn neus op de Clematis zitten volgend jaar.


De takken van de gesnoeide rozen moesten naar de container. Toen ik terug liep met de kruiwagen, zag ik jonge brandnetels. Ik plukte ze om ze op te eten. Ik had in de zomer al gezien dat het Judasoor een plek gevonden had op de Vlier achter mijn huis. Die haalde ik van de tak af. In mijn tuin waren er nog een paar bonen en takjes kervel. Het werd de basis voor mijn avondeten. Vermoedelijk de laatste keer eten uit de tuin.

Ik bakte een klein gesnipperd uitje in wat zonnebloemolie. Daar deed ik de stukjes Judasoor bij. De bonen gingen kort in kokend water. Dat is het verrukkelijke aan bonen uit de tuin, zo vers dat je ze nauwelijks hoeft te koken en zo zoet! Nadat ik de bonen uit het water gehaald had, kookte ik er wat pasta in. Door het ui-judasoormengsel deed ik een scheut sojaroom. Daarna gingen de bonen, de gewassen, gehakte brandnetel en kervel erbij en wat geraspte kaas. Toen de  pasta lekker beetgaar was, gingen de slierten bij de saus. Even mengen, nog wat zout en peper erover en wat extra geraspte kaas. Een heerlijke maaltijd uit tuin en natuur. Het was een feest om dat op te eten.


zondag 21 oktober 2012

Thich Nhat Hanh

De eerste en derde zaterdag in de maand ga ik, als ik kan, naar de Sangha waar ik lid van ben. Een Sangha is een boeddhistische gemeenschap. We komen samen om te mediteren, om samen te oefenen. Ik kijk altijd uit naar deze ochtenden. Het is een feest om de anderen te zien en om te genieten van het samenzijn. Het is een warme groep mensen.

De sangha staat in de traditie van de Vietnamese monnik Thich Nhat Hanh. Hij is degene die koos voor geëngageerd boeddhisme. Toen hij jong was, was Vietnam in oorlog: eerst met de Fransen en later met de Amerikanen. De oorlog richtte een enorme schade aan. Thich Nhat Hanh wilde het klooster uit om mensen helpen en stichtte daarvoor de School of Youth for Social Service. Grote groepen jongeren volgden hem. Zij hielpen gewonden, bouwden afgebrande huizen weer op, gaven kinderen onderwijs, steunden dorpsgemeenschappen en deden dit alles vanuit geweldloosheid  en een streven naar vrede.
Zoals dit vaker gebeurt, werd de groep rond Thich Nhat Hanh gewantrouwd door beide strijdende partijen. Iedere partij dacht dat de groep betrokken was bij de vijand. Het heeft de mensen regelmatig in gevaar gebracht. Sommigen hebben het met de dood moeten bekopen.

Thich Nhat Hanh is één van de mensen die er in geslaagd is om in groot lijden mild te blijven en dit ook uit te dragen. Hij erkent zijn eigen lijden en dat van de ander. Hij heeft de bitterheid en de wrok gevoeld tegen de Franse en Amerikaanse soldaten. Maar hij zag tegelijkertijd dat het jonge jongens waren, die ook bang waren en liever teruggingen naar hun families. Zo kon hij liefdevol zijn naar zijn vijanden. Zijn milde, aandachtige en, respectvolle manier van leven spreekt me erg aan. In die mildheid zet hij zich in voor vrede en gelijkheid.

Zo wil ik zelf ook leven. Mild voor mezelf en anderen, aandachtig en respectvol in mijn contact met anderen en  de natuur. In de Sangha kan ik dit met mensen delen. Het is normaal om aandachtig naar elkaar te luisteren. We begrijpen van elkaar hoe moeilijk het kan zijn om jezelf los te laten. We kennen het gevoel van een meditatie die maar niet wil lukken omdat er teveel gedachten zijn. Juist daarom is het goed om samen te oefenen. Binnenkort vieren we een Dag van de Aandacht met de Sangha's in het Noorden. Ik zie er erg naar uit.




donderdag 18 oktober 2012

Druivenoogst

Het mooie van de herfst is de oogst: appels, peren, walnoten, kastanjes. De rijkdom van de natuur maakt voor mij het leven goed. Ik kook moes van de appels, stoof de peertjes, maak pesto met de walnoten, kook de kastanjes met spruitjes. Ieder jaar mag ik weer genieten van de druivenoogst uit de tuin van A. Hij heeft al jaren een enorme druif die bijna ieder jaar indrukwekkend veel vrucht draagt. Ook dit jaar krijg ik weer een grote plastic tas vol.

Thuisgekomen doe ik de druiven in een emmer water. Eerst moeten de beestjes uit de trossen. Vorig jaar heb ik heel veel potten druivensaus gemaakt op basis van een recept voor pruimenchutney. Het komt uit het boekje Confitures, chutney's en sauzen uit 1987, samengesteld door Pauline Zitter. Dit is wat ik toen deed met de druiven:

Doe 2 kilo druiven in de pan en kook dit tot sap. Zeef de velletjes en de pitten er uit. Snijd 2,5 cm verse gember heel fijn, en voeg dit met 1,5 kilo bruine suiker en wat zout toe aan het sap. Voeg daarna een theelepel gemalen koriander, een theelepel gemalen komijn, een theelepel uienpoeder en 4 kleine gedroogde pepertjes toe. Daarna nog 100 gram gemalen noten (amandelen, cashews of hazelnoten) en 200 gram rozijnen toevoegen. In het recept hoort ook 2 eetlepels azijn. Die voeg ik niet toe, want ik houd niet van zuur. 
Dit recept met pruimen wordt dik en smeerbaar. Met druiven blijft het vloeibaar, een saus die heel mooi past bij geitenkaas uit de oven of een gebakken camembertschijf, boontjes en aardappels. 

Ik heb nog genoeg saus voor een jaar. Dit jaar maak ik sap. Het is eenvoudig: koken, zeven en in flessen doen. 

Het loshalen van de druiven is een precies karweitje. Ik sta in de keuken en probeer aandachtig bezig te zijn, te genieten van dit moment. Zoals altijd gaan mijn gedachten alle kanten op en moet ik me eraan herinneren dat ik me ontspan. Het hoeft niet snel. Efficiënt werken is hier niet nodig. De kleur van de druiven is prachtig als ze samen in de pan liggen en als ze een tijdje koken liggen ze in roze sap. 


Dan gaan de druiven door de zeef. Ik duw ze wat aan om al het sap uit de druiven te krijgen. Het wordt er wat troebel van, maar voor de smaak maakt het niet zoveel uit. Daarna gaat het kokend heet in flessen, die ik heb schoongemaakt met kokend water en soda. Na het vullen van de flessen is er nog een klein restje om van te genieten. Het is licht zuur, maar de smaak is heerlijk zuiver.

Alle druivenpulp gaat in het compostvat. De takjes doe ik er niet bij omdat ik het idee heb dat die niet snel genoeg verteren. En dan is het tijd voor het schoonmaken van het gasstel en vooral de vloer van de keuken. Aan het einde van de middag zit ik bij de kachel en hoor ik het geluid dat het werk afmaakt: de klik van de deksel die vacuüm trekt. Dat is altijd weer een genoegen.

Van al het druiven wassen heb ik droge handen gekregen. Een rustmoment bij de kachel met geurige handcrème sluit een dag van oogsten en inmaken af. Binnenkort mogen mijn gasten komen genieten van het sap. Delen maakt het  leven goed.





Malala

Ze ligt in het ziekenhuis in Engeland. Een meisje van 14. In de kranten wordt ze een activiste genoemd. In haar nek geschoten door de Taliban. Ze strijd voor het recht op onderwijs, Malala Yousoufzai. Ik volg het geschokt en gefascineerd. Hoe kan dit toch? Hoe kan een klein meisje zó dapper zijn, bereid zijn om zoveel risico te lopen? En hoe kunnen volwassen mannen zó vijandig worden tegenover een kind, dat ze haar neerschieten en beloven dat te zullen blijven doen tot ze dood is.

Een begin van een antwoord vind ik in een filmpje over haar. Ze wordt in 2009 geïnterviewd met haar vader. Ze zegt dat ze graag dokter wil worden, maar dat haar vader vindt dat ze politica zou moeten worden. Het lijkt haar niet leuk, maar hij gelooft dat zij krachtig genoeg is om het te kunnen. Zij is in staat om een samenleving te creëren waarin alle mensen kunnen studeren. Terwijl hij met zijn hand over haar hoofd streelt, zegt hij: 'Toen ik haar voor het eerst zag, een net geboren kind en ik keek in haar ogen, werd ik verliefd op haar, geloof me. Ik houd van haar. Ik houd van haar.' Ze heeft een vader die in haar gelooft en van haar houdt. Ze heeft zijn liefde en zijn voorbeeld. Volgens mij is dat de basis van kracht in veel mensen; liefde en vertrouwen van anderen, en voor meisjes zeker van hun vader.

Over de tweede vraag praat ik met Bart. We zitten samen in de auto om de kas te gaan controleren bij de penningmeester van onze sangha (meditatiegemeenschap). Terwijl er een ree de weg oversteekt, vertelt hij dat hij een gesprek heeft gehad met een collega over een psychiatrische theorie. De theorie gaat over de manier waarop mensen samen een werkelijkheid maken. Hij noemt het voorbeeld van een gordijn. Hij kan zeggen dat het een groen gordijn is. Daarna kan ik naar het gordijn kijken en zeggen dat ik toch denk dat het meer blauw is. Waarschijnlijk besluiten we dan samen dat het gordijn turkoois is. Deze Taliban hebben samen volgens hem een heel harde werkelijkheid gemaakt en sterken elkaar steeds in dat werkelijkheidsbeeld. Radicalisering hoort daar ook bij.


Het is een werkelijkheid als een procrustesbed. Wie niet in het beeld past, wie zich niet voegt of wie zich verzet wordt weggehakt uit de samenleving. Een zondaar, een vijand. Pratend komen we ook op de hardheid van een fundamentalistisch geloof. Een harde god, de gedachte dat mensen in- en inslecht zijn, regels, beperkingen en straf, het zijn allemaal elementen die een mens klein en onbeduidend maken. Misschien maakt het dan niet meer uit of er één meer of minder is. Een individu doet er niet toe in de Grote Waarheid. Die wereld is ontdaan van respect, mildheid, empathie, mededogen. De Grote Waarheid is kaal en koud.

Malala zet hier haar individuele wens voor persoonlijke ontwikking tegenover. Ze is islamitisch, als de Taliban. We zien haar aandachtig bidden. Haar variant van de werkelijkheid is mild, rijk en liefdevol. Daar vecht ze voor, met haar vader en voor ons onbekende anderen. Ze heeft geschreven over de misdaden van de Taliban en hield haar strijd om het onderwijs vol tot ze werd neergeschoten. Veel van de interviews, die op Youtube staan, zijn niet te verstaan maar haar uitstraling is duidelijk, krachtig en zelfverzekerd. Ik kijk naar haar met groeiende verwondering en met gevoelens van hoop. Hoop dat het haar zal lukken, als ze overleeft. Ze is een vechter, dat heeft ze bewezen.

Ik hoop op het leven van Malala! Op de vasthoudendheid! Op dat wat overtuiging en verlangen kunnen bereiken!

Iets doen voor Malala en andere vrouwen in Pakistan?

Plannen voor 2024

Het hoeft natuurlijk niet ... plannen voor een nieuw jaar, maar  Ik zou ook op mijn verjaardag plannen kunnen maken of op een willekeurig an...