Nazomerdiner - pastinaak en paddenstoelen

Je kunt eigenlijk nog steeds zeggen dat het nazomer is, denk ik. Toch? De lucht in tintelend in de ochtend, maar later op de dag mild en zag. De zon laat zich bijna iedere dag nog zien. Prachtig op de kleurige bladeren die nog aan de bomen hangen. Ik heb een nazomerdiner samengesteld dat ik mijn gasten op dit moment voorzet. Er is een groep mensen die regelmatig komt eten. Ik hoef nu niet steeds iets anders te bedenken, maar kan hen juist met aandacht een serie mooie gerechten serveren. Ik heb dit menu een keer of vijf gekookt. Het is weer tijd voor iets anders.

Een diner is, behalve een mooie samenstelling van smaken, vooral ook sfeer. Ik besteed dus altijd veel zorg en aandacht aan mijn tafel. Ik begon voor dit diner met het groene tafelkleed dat mijn zus twee jaar geleden voor mij maakte. De witte servetten waren mooi gestreken en lagen naast de onderborden die ik ooit kocht bij een diner van 'kunst aan tafel'. Daarop stond een dinerbord en een soepbord met ernaast een waterglas en een wijnglas. Ik plukte de laatste bloemen uit de tuin en ging een wandelingetje maken om nog een tak met bessen of een enkele bloem te vinden. De kleine vaasjes die ik heb, zijn precies goed voor dit soort kleine boeketjes. In twee zilveren kandelaars zette ik groene kaarsen. De fles wijn (een Cabernet Sauvignon uit de Languedoc) kwam in een zilveren schaaltje op tafel met daarnaast de waterkan gevuld met water en de laatste blaadjes citroenmelisse. De tafel straalde een zachte sfeer uit.

Dit was het diner:

Pastinaaksoep - Het diner begon met een pastinaaksoep met appel en walnoten, heerlijk romig en fris. Ik heb het recept zelf samengesteld op basis van allerlei recepten op Internet. De smaak van de appel kan iets te dominant worden, ik moest steeds wel letten oo de verhoudingen. De appels kreeg ik van mijn schoonmoeder, heerlijk zurige Zedelingen uit haar boomgaard. Later deze weken zal ik er nog een deel van inmaken. Dat komt nog wel.

• 250 gram pastinaak
• 1 kleine appel
• 1 ui
• teentje knoflook
• ongeveer een halve liter groentebouillon
• 1 dl room (mag ook melk zijn)
• handje walnoten
• beetje olie

Verwarm de olie in een pan met een dikke bodem. Voeg stukken ui en knoflook toe. De stukken hoeven niet heel klein te zijn, want ze worden toch gepureerd. Als het een tijdje gebakken heeft, voeg dan de stukken pastinaak en appel toe. Laat het nog even sudderen en doe dan de bouillon en de melk erbij. Laten koken tot alles gaar is. Pureer alles met een staafmixer tot een prachtige, roomdikke, witte soep. Walnoten in stukjes erbij, en dan nog even laten koken. Het recept is voor 2 personen.]

"Champasta" - Ik gebruik gevulde pasta met paddenstoelen van de A*ldi als basis. De saus heb ik voor het eerst gegeten toen ik op vakantie was in Oxford. Het recept is daar een reconstructie van. Dragon en paddenstoelen zijn echt een heerlijke combinatie.

• diverse soorten paddenstoelen (gewone en kastanjechampignons en beukenzwammetjes) 
• 1 ui
• 1 teen knoflook
• 1 dl room
• dragon
• zout
• peper
• parmezaanse kaas

Fruit de ui en de knoflook (deze keer wel ik kleine stukjes en de knoflook door de pers) bak de paddenstoelen mee en als die redelijk gaar zijn, voeg de room, dragon, zout en peper toe. Als de saus wat vloeibaar blijft, kun je er wat water met bloem doorheen roeren. Opdienen en de kaas er apart bij serveren. Ik maakte er een salade bij met wat bladgroen uit de tuin, het laatste stukje komkommer uit de kas, een rode ui en een dressing op basis van het sap van ingemaakte stoofperen. 

Stoofpeerclafoutis - De peren kreeg ik ook van mijn schoonmoeder. Ik weet niet meer welk ras het is. Clafoutis is heel makkelijk te maken. Het kan zelfs in mijn kleine toasteroventje. Ik gebruik de deksel van een ouderwetse ronde ovenschaal die mijn oma vroeger gebruikte als bakvorm en dat gaat heel goed.  

En binnenkort komt het herfstdiner op tafel. Ik kijk er al naar uit.

Rode kool - mijn manier van inmaken

Deze tijd van het jaar is de rode kool vaak in de aanbieding. Een van de supermarkten hier in de buurt verkocht ze voor een euro per stuk. Ik heb er twee gekocht. Een ligt nog te wachten in de groentenbak de ander is intussen ingemaakt. 

Van de buitenste bladeren en de kern ontdaan (de kern snoep ik op tijdens het snijden) woog de kool bija 800 gram. Ik deed de stukje kool met een rode ui, wat bouilonpoeder, een flinke scheut stevige rode wijn, wat water, een laurierblad en wat peperkorrels in de slowcooker en liet het geheel een paar uur pruttelen tot alles goed gaar was. 

De eerste portie ging meteen bij het avondeten op. Met aardappeltjes uit de tuin was het een heerlijk maaltje. De twee volgende porties gingen in bakjes: een in de koelkast voor later in de week en een in het vriesvak voor de week daarna. En toen had ik nog behoorlijk wat over dat ik in kon maken voor later deze winter.

Ik heb door de jaren heen mijn eigen manier van inmaken ontwikkeld. Er zijn veel manieren om te zorgen dat de potten goed gesteriliseerd zijn. De afwasmachine schijnt goed te werken en het uitkoken van de potten wordt ook vaak aangeraden. Ik heb geen afwasmachine en uitkoken is me te omslachtig. Ik doe het zo:

Het aanrecht moet brandschoon zijn en ik pak twee schone theedoeken: een voor onder de potten en een om mee af te drogen en als buffer tussen mijn vingers en de gloeiendhete potten. Ik kook een flinke hoeveelheid water in de waterkoker en vul een thermosfles ermee. De rest laat ik in de waterkoker zitten. 

Dan vul ik de potten met een lepel sodapoeder en vul het aan met water. Per pot volgt dan een vast procedé. Deksel op de pot en flink schudden. Je kunt meteen horen als de deksel niet meer goed is. En soms kun je het ook voelen want dan spuit het kokende water tussen de deksel en de pot uit. 

In de wasbak heb ik een teiltje klaar staan. Daar giet ik het hete sodawater uit de pot in. Daarna vul ik de pot opnieuw met kokend water en schut weer een tijd flink. Leeggooien en meteen heel grondig afdrogen met een brandschone theedoek. Dit procedé herhaal ik tot alle potten schoon zijn.

Daarna kunnen de potten gevuld worden. Deze keer dus met rode kool, maar het kan van alles zijn. Als de groente of het fruit maak kokend heet is. De trechter die ik gebruik heeft mijn ex-man ooit voor me gemaakt uit zo'n hele grote trechter die wijnmakers gebruiken. Ik heb inmiddels wel een officiële, state of the art, roestvrijstalen trechter, maar die gebruik ik eigenlijk niet. Het zal wel nostalgie zijn.

Als de deksels goed op de potten zitten, kan ik het sodawater gebruiken om een klein afwasje te doen. Ik gooi het liever niet ongebruikt weg. En dan is het wachten op de klik van de deksels om zeker te weten dat het inmaken is gelukt. 

Over een week neem ik de volgende kool onder handen. Dan gaat er weer een maaltje in de koelkast en een in de vriezer en de rest in potten. En ik een natuurlijk meteen een maaltje op. Als alles goed gaat heb ik dan 6 potten heerlijke rode kool voor de komende maanden. 

Volgens mij is dit de meest economische en snelste manier van het schoonmaken van de potten voor de inmaak. En het is maar een keer echt misgegaan. Dat was met het inmaken van tacosaus. Na een paar weken was alles gaan schiften. Als ik nu weer saus met tomaten zou maken, zou ik dat met de weckketel doen. Dat is waarschijnlijk toch beter, maar met rode kool en bramen, appels en peren, jam en walnoten, relish en chutneys (en wat ik verder heb gemaakt) is het tot nu toe altijd goed gegaan.

Ik heb de kachel aangezet!

In oktober 1911 schrijft mevrouw Hoek een brief aan haar zus. Ze is enthousiast over de nieuwe aanwinst in haar huis: een prachtige nieuwe kachel. Het was een cadeau voor haar zilveren bruiloft: Ruitjes van mica en sterk genoeg om een flink vertrek te verwarmen. Ze hoefde hem nog niet aan te doen terwijl ze haar brief schreef want het was nog 15 graden in de kamer. 

15 Graden dus! Warm genoeg om zonder kachel te doen. Ik weet niet wanneer de kachel wel aan ging bij mevrouw Hoek, dat vertelt het verhaal niet. Maar het is een mooi perspectief. Wat is een acceptabele temperatuur in huis? Nu we in een energiecrisis zitten, is dat wel weer een vraag geworden om te stellen. 

Ik heb deze informatie uit het boek 'Leven op Stand' van Ileen Montijn. Zij bewijst keer op keer in haar boek dat zuinigheid voor de hele Nederlandse bevolking begin vorige eeuw boven comfort ging. Ook voor de rijken in hun grote, mooie huizen. Daar komt nog bij dat er heel grote groepen mensen waren die het veel kouder hadden. Iedereen kent wel de verhalen van het water dat bevroren was in de lampetkan. 

Ieder jaar probeer ik de kachel (lees CV, niet de gaskachel, die gebruik ik niet meer) pas aan te zetten na de Zuidlaarder markt. Dat was lange tijd gebruikelijk. De kachel kwam pas weer in de kamer na de Zuidlaarder markt en ging er voor de lenteschoonmaak weer uit. Of het nou warm of koud was buiten, dat maakte niet uit. Er waren ook huizen waar de kachel het hele jaar in de kamer stond, maar dan was de kachel ook om op te koken. Een oudere dame vertelde me ooit eens dat ze in de zomer het huis uit vluchtte omdat het zo vreselijk warm was als haar moeder aan het koken was. 

Afgelopen weekend was het zover: de Zuidlaarder markt. Ik had dus de kachel aan kunnen doen. Maar ja, als het niet nodig is. De zon schijnt iedere dag wel een tijdje mijn voorkamer in en als ik de suitedeuren dicht houd, hoef ik maar een kleine ruimte warm te krijgen. Net als bij iedereen is mijn energierekening die mijn leverancier mij voorstelt behoorlijk gestegen. Ik betaalde 35,00 per maand en dat wordt nu 181,00. Het is nog te overzien, maar het is wel 5 keer zoveel! Extra reden om zo min mogelijk te stoken. 

Gisteren was het wel even tijd om de kachel aan te zetten: ik kreeg een vriendin te eten. Ik wil graag dat gasten zich comfortabel voelen als ze bij me op bezoek komen en niet iedereen kan 17 graden aan. Ik had haar wel gevraagd iets warms aan te doen zodat ik niet heel hard hoefde te stoken. Ik heb de kamer naar 19,5 opgestookt en toen zij kwam de thermostaat weer laag gezet. Als je samen in een ruimte zit en de kaarsen branden, dan blijft te temperatuur wel zo rond de 19 graden, is mijn ervaring.

We hadden het heel gezellig en we hebben het geen moment koud gehad. Nu zit ik weer in een onverwarmd huis, lekker op de bank met een omslagdoek om en pantoffels aan mijn voeten. 

Hopelijk houd ik het nog lang uit zonder dat de CV aan hoeft.