Soepel leven

Toen ik een tijd geleden in Utrecht was (oktober denk ik) ben ik even bij mijn broer langs gegaan. Hij heeft een nieuw huis dat ik nog niet gezien had. Op zijn dakterras dronken we een biertje en voor de terugreis leende ik een boek van hem: A gentleman in Moskow van Amor Towles. Hij vond het een geweldig boek. En nu ik het gelezen heb, vind ik dat ook.

Het verhaal heeft iets bizars. Een Russische edelman wordt, vanwege het schrijven van een subversief gedicht, gestraft  met huisarrest in het Grand Metropolhotel in Moskow. Zijn levensverhaal speelt zich binnen de muren van het hotel af, maar in de verhalen van de andere personages en, laat ik maar zeggen, in de schaduw van de verhalen is het leven in een totalitaire en voor rijkeren corrupte staat heel goed zichtbaar. Ik vind het boeiend als je half-half kunt zien dat er nog van alles aan de hand is achter de verhaallijnen.

De charme van de graaf is dat hij zich weet aan te passen aan zijn omstandigheden en tegelijk onaangeraakt blijft. In het begin van het boek wordt uitgebreid beschrijven hoe goed hij balanceren op twee poten van een stoel. De rest van het verhaal is één grote balanceer-act. De charme van het boek is ook dat het einde toch nog een totaal onverwachte wending heeft, die tegelijk prachtig past.

Van veel boeken is iets te leren, aan veel verhalen kun je je spiegelen, vind ik. Toen ik de biografie van Von Humboldt las, was ik vooral getroffen door de gedrevenheid van Alexander von Humboldt. De kracht van het meebewegen is het meest inspirerende van dit boek. De graaf krijgt een zolderkamertje toegewezen in plaats van de grote suite die hij had. Hij mag een paar familiestukken meenemen. Al snel weet hij, uit het zicht meer ruimte voor zichzelf te regelen. Hij beweegt laconiek mee met wat hem overkomt. Na een aantal jaren zie je hem ineens als ober werken in een van de restaurants van het hotel. En als er een kind bij hem achtergelaten wordt omdat haar moeder haar vader wil gaan bezoeken in een kamp (om nooit meer terug te keren), verzorgt hij haar alsof hij haar vader is. Hij is een charmante man, die zelfs tegen de stijlste communist beschaafd blijft.

Hij is in mijn ogen iemand die weet welke eieren hij voor zijn geld moet kiezen en welke niet. Dat blijkt dan weer uit het slot van het verhaal, als hij spectaculair het hotel weet te verlaten en weet te verdwijnen van de radar van de KGB. Maar goed, dat laat ik verder in het midden. De graaf hield, zoals langzaam blijkt, behoorlijk wat meningen en ideeën voor zich. Uiteindelijk handelde hij er wel naar door het hotel te verlaten. Dat is toch iets om me door te laten inspireren.




foto: pinterest