Kerst zou mooi en leuk moeten zijn, en dat is het meestal ook wel. Maar het levert ook stress en heel veel uitgaven op. Ik heb een rijtje tips bedacht en verzameld voor wie minder wil uitgeven en de kerst wil gebruiken om tot rust, tot zichzelf of tot elkaar te komen. Hier en daar zal ik ook zeggen wat ik dit jaar gedaan heb. Wie weet heb je er iets aan.
Geniet van de voorbereidingen
1 - Vier de adventsweken - Het woord advent stamt van het Latijnse woord adventus dat komst betekent. Het zijn de weken waarin christenen uitkijken naar de herdenking van de komst van Jezus. Er zijn diverse tradities verbonden aan advent, zoals het luisteren naar het Weihnachtsoratorium en het branden van adventskaarsen. Daarnaast is er nog de adventskalender. Iedere dag tot kerst is er een cadeautje achter een luikje of in een laatje. Het is natuurlijk ieders keuze hoe je omgaat met advent. Ik vind het vooral iets religieus en dat ben ik zelf niet. Dat weerhoudt me er niet van om geweldig te genieten van het Weihnachtsoratorium, maar meer doe ik niet. Er zijn natuurlijk alternatieve invullingen van de adventskalender. Iedere dag een mooi citaat, bijvoorbeeld, of iedere dag een opdracht om iets voor een ander te doen. Op Pinterest is genoeg inspiratie te vinden.
2 - Maak een plannen voor de kerstdagen - Hoe wil je dat kerst er dit jaar uitziet? Hoe langer je vooraf plannen maakt, hoe meer rust het geeft. Als je de plannen maakt in een gezin, kan het misschien ook veel voorpret geven. Zijn er cadeautjes nodig, moeten er maaltijden worden gepland, moet je chique voor de dag komen? Al die dingen worden makkelijker als je de tijd neemt om te plannen. Ik breng de kerstdagen door met mijn broer en zus in een historisch klooster. Daar passen we onze voorbereidingen aan aan. Mijn zus heeft bijvoorbeeld kaarsen en servetten klaar liggen en ik heb mijn inmaak gedaan.
3 - Bedenk samen het menu en koop de ingrediënten alvast met korting - Als je weet wat je wilt eten, kun je alvast inkopen en voorbereiden. Ik heb dit jaar peertjes en rode kool in gemaakt voor mijn bijdrage aan het kerstdiner. Ik weet hoe het eruit ziet, dus in de komende weken kan ik de aanbiedingen in de supermarkt volgen en goedkoop en lang van tevoren zorgen dat ik mijn deel van kerstdiner in orde heb. Als je wilt, kun je het ook omdraaien: het aanpassen van het diner aan wat er in de aanbieding is geweest.
4 - Spreek activiteiten af - Wat wil je doen tijdens de kerstdagen? Overleg het vooraf. Ik heb een paar voorstellen opgenomen in deze post. Hoe meer je vooraf regelt, hoe minder spanning je hebt tijdens de feestdagen.
5 - Sta stil bij het afgelopen jaar en de mensen die betekenis hadden - Het jaar is bijna voorbij. De mooie samenloop is dat er een bijzonder feest als kerst en het einde van het jaar bijna samenvallen is een kans om te kijken naar personen die betekenis voor je hadden het afgelopen jaar. Wie heeft je geholpen toen je verdriet had? Wie was er toen je praktische hulp nodig had? Met wie heb je bijzondere dingen meegemaakt? Wie heeft dit jaar jouw hulp nodig gehad? Al deze mensen zouden met kerst bijzondere aandacht kunnen krijgen. Mijn vriendin Veronique houdt altijd vinger aan de pols bij mij. Heb ik het druk, dan krijg ik een appje om samen koffie te drinken. En is er een leeg weekend, dan is zij er altijd voor een filmpje, een lunch of een wandeling. Zij krijgt mijn bijzonder aandacht deze kerst. Misschien heb jij ook zo iemand?
6 - Denk na over wie iets extra's nodig heeft - Jonge mensen om mij heen hebben meer tijd nodig gehad om bij te komen van de Covid-ellende. Dat is heel voelbaar. Ik besteed dit jaar extra aandacht aan hen. Een kaartje, een klein cadeautje, een belletje, dat soort dingen. Ze kunnen onze steun gebruiken. Heb jij ook zo iemand in je omgeving? Vergeet ze niet met kerst.
Versier het huis met eenvoudige middelen
7 - Versier je huis/boom met kerstballen die je al hebt - Het is verrassend hoeveel kerstballen er ieder jaar weer worden aangeboden. Is het nodig dat je om de zoveel tijd de kerstversiering vervangt? Ik denk van niet, maar dat kan per persoon verschillen. Dus dan is de vraag: hoe doe je dat? Kun je bijvoorbeeld speciale kerstballen toevoegen aan een basisset? En kun je die nieuwe kerstballen dan voor sinterklaas vragen? Kun je een budget vaststellen voor de aanpassing van je ornamenten en echt genieten van het zoeken naar mooie exemplaren? Zou je aanvullingen kunnen vinden in kringloopwinkels en de versiering die je niet meer gebruikt aan die winkels kunnen doneren? Dat scheelt een hoop vervuiling. En... denk je dat een ander kleur ballen echt uitmaakt voor het kerstgevoel? Sta er eens bij stil voordat je geld uitgeeft.
8 -Versier je tafelkleed - Dit is ook bedoeld voor kinderen. Zeker met gourmetten kan de maaltijd nog wel eindigen in een kliederboel. Je kunt een betaalbaar wegwerpkleed kopen en daar allerlei kerstversiering op tekenen met de kinderen. En als je er witte servetten bij koopt, kun je die in dezelfde stijl versieren.
De kerstboom
9 - Sta even stil bij je boom - Wil je echt een boom? Dan is het goed om na te denken over het effect dat een boom heeft. Wil je echt boom? Neem er dan één met een kluit, die je kunt herplanten. Er zijn kwekers die de boom terug nemen en planten tot het volgende jaar. Die bomen kun je leasen. Een boom kan een jaar of 5 mee op deze manier want de meerderheid van de bomen overleeft het leaseplan. Je kunt ook een kunstboom nemen. Het nadeel is dat die boom van plastic is en geen dennengeur afgeeft. Ze zijn wel steeds echter geworden, die namaakbomen. Bij voorkeur koop je er één in de kringloopwinkel om het gebruik van plastic wat te beperken. Na een jaar of 10 heb je de milieubelasting eruit, vergeleken met de echte bomen. Dat is economisch en milieutechnisch het overwegen waard. Toch?
10 - Maak je versiering zelf - Kerstversiering is duur en milieubelastend. Er zijn allerlei versieringen die je zelf kunt maken. Vooral met kinderen is dat heel leuk. Eenvoudige slingers maken of sneeuwvlokken knippen. Op Pinterest en Youtube zijn allerlei voorbeelden te vinden, van heel makkelijk tot versieringen-voor-gevorderden. Als je ook nog materialen kunt gebruiken die je al in huis hebt, is het helemaal een consuminderboom.
11 - Kies voor LED - Een boom zonder lampjes is geen echte boom, toch? Natuurlijk is het prachtig om te lampjes te gebruiken die al generaties in de familie zijn, maar LED is echt beter voor de natuur en je bankrekening. Kijk er eens naar. Het scheelt echt. En.. ook kerstverlichting is te krijgen in kringloopwinkels. Mijn lampjes komen daar vandaan.
12 - Kies voor alternatief groen - Zoals je kunt zien op de foto, gebruik ik hedera (klimop) in mijn kerstversiering. De Hedera komt uit mijn tuin. Ik heb ook hulst in de tuin en andere groenblijvende planten. Voordat de kerstboom populair werd door koningin Victoria, gebruikte iedereen dit soort groen om het huis te versieren. Als je zelf geen tuin hebt, is dit lastiger. Je zou dit jaar een potje hedera bij het tuincentrum kunnen kopen en het de rest van het jaar op het balkon kunnen zetten. Dan heb je volgend jaar je eigen groen.
13 - Maak een alternatieve boom - Ook hiervoor vind je allerlei ideeën op Pinterest. Je kunt bijvoorbeeld je lampjes in de vorm van een kerstboom op de muur bevestigen. Of een constructie maken van takken en touw in de vorm van een kerstboom en daar de kerstballen aan hangen. Er is keuze genoeg op internet. Misschien spreekt iets je aan. Zo'n 'boom' neemt minder ruimte in en kost ook minder tijd om op te ruimen.
Kerstzegels en kaarten
14 - Koop kaarten van een goed doel, dan hebben meer mensen er iets aan - Dit is meer iets voor degenen die niet hoeven te consuminderen. Kerst is natuurlijk ook een tijd waarin we om elkaar denken. Dit zou daaraan bij kunnen dragen. Unicef, Amnesty en Oxfam hebben vaak wel kerstkaarten, die je kunt bestellen via de website.
15 - Maak je kaarten zelf - In de voorbereiding naar de kerstdagen zou je kunnen kijken of je kaarten zelf kunt maken. Kinderen kunnen tekeningen maken die opa en oma heel blij maken, bijvoorbeeld. In de bibliotheek zijn waarschijnlijk boekjes te krijgen die je inspiratie kunnen geven. Zeker als je gebruikt wat je al in huis hebt aan karton, servetjes, tijdschriften en dergelijke, hoef je minder uit te geven dit jaar.
16 - Gebruik kerstzegels - Als je ook buiten de kerstdagen kaarten stuurt, zijn kerszegels een goed idee. Het versturen van kaarten is goedkoper en je kunt de zegels later nog gebruiken. Post.nl verkoopt zegeltjes van €0,05 die je erbij moet plakken na de feestdagen.
17 - Hergebruik de kaarten van vorig jaar - Als ik mooie, dubbele kaarten krijg, snijd ik die doormidden. Ik houd dan een enkele kaart over die ik kan versturen naar iemand anders. Even een post-it met de naam van de afzender erop om te voorkomen dat iemand zijn of haar eigen kaart terug krijgt. Het is jammer van het mooie drukwerk dat ik vaak krijg om het weg te doen.
18 - Stuur je wensen digitaal - Je kunt er ook voor kiezen om geen kaarten meer te sturen. Ik vind dat zelf niet gezellig, maar het is duidelijk beter voor het milieu. Er zijn allerlei creatieve manieren te bedenken om met mooie foto's of filmpjes mensen blij te maken.
Kerstliefde
19 - Stuur liefde rond - In de voorbereiding heb je al gekeken naar mensen die iets extra's nodig hebben of betekenis voor je hebben gehad. Stuur deze mensen een kaart, bericht of mail met een mooie herinnering van het afgelopen jaar, een bedankje of een goede wens voor het nieuwe jaar.
20 - Stuur kleine cadeautjes - Dit jaar maakte ik kaarten met twee kleine kaarsjes en een broche van een engeltje. Ik had nog een doosje bijenwaskaarsjes en de engeltjes heb ik overgehouden van het sluiten van de winkel in 2020. Ik gebruikte kleine bubbelenveloppen die door de brievenbus kunnen. In die envelopjes kun je ook dwarsliggers sturen. Dwarsliggers zijn kleine boekjes van heel dun papier die je heel makkelijk mee kunt nemen.
21 - Nodig iemand uit die eenzaam is - Voor sommige mensen zijn de feestdagen wel heel stil, juist omdat zoveel mensen hun familie en dierbare vrienden opzoeken. Als je feestdagen al vol zitten, is een uitnodiging om iets te doen tussen kerst en oud en nieuw ook een oplossing. Het breekt voor de ander toch de lange stilte.
Kerstdiner
22 - Maak het gourmetten goedkoper - Gourmetten gaat vaak om vlees. Veel mensen associëren vlees nog met rijkdom. Je kunt voorverpakt gourmetvlees kopen, maar dat is vaak heel duur. Maak je eigen gehaktballetjes, hamburgertjes, stukjes kip en dergelijke van grotere stukken die je al eerder hebt gekocht. Je kunt dat al voorbereiden in de weken voor kerst en dan de stukjes vlees invriezen. Dat scheelt. En introduceer vega-opties als dat in je kring van dierbaren past. In prijs kan dit echt enorm schelen.
23 - Kies voor eenvoudige luxe - Veel verschillende hapjes, een ruime keuze geeft vaak een gevoel van luxe, maar het hoeft niet duur te zijn. Presenteer bijvoorbeeld aardappels op verschillende manieren. Timbaaltjes van aardappelpuree zien er vaak heel mooi uit. Je kunt ze vooraf maken en in de oven schuiven voor het diner. Je kunt ovenfrietjes in blokje snijden en die bakken met kruiden. Het ziet er heel culinair uit en het is supermakkelijk. Je kunt allerlei verschillende groenten in matige hoeveelheden in schaaltjes op tafel zetten: bloemkoolroosjes, plakjes winterwortel, boontjes, spruitjes, roosjes broccoli en doperwten. Deels kun je diepvriesgroenten gebruiken, deels verse groenten. Het gaat om het gevoel van overvloed.
24 - Kies groenten uit het seizoen - Ik noemde ze boven al even bij de kleine schaaltjes, de groenten uit het seizoen uit Nederland. Ze zijn vaak betaalbaarder dan de peultjes of asperges die uit Afrika moeten komen. Dus niet alleen bespaar je in de kosten, je vervuilt ook nog eens minder met je kerstdiner.
25 - Laat ieder een gerechtje maken - Vorig jaar met Sinterklaas had ik een tapasmaaltijd georganiseerd met Spaanse wijnen erbij. We waren met z'n vijven. Iedereen nam een paar hapjes mee en een bijpassende fles Spaanse wijn. Het was wat zoekwerk om de goede combinaties vinden, maar het werd een heel bijzondere, gezellige avond. Zoiets kan met kerst natuurlijk ook. Het scheelt een hoop drukte.
26 - Kies voor betaalbare alternatieven - Moet je echt kreeft hebben of is er een betaalbaar alternatief. Is het nodig om een dure rollade te maken of kan een mooi gehaktbrood ook? Merk je de luxe echt op, dan zou ik ervoor kiezen om de kreeft te nemen en de rollade. Als de smaak er niet zozeer toe doet, Kun je met alternatieven toe.
27 - Wees kritisch op de supermarktaanbiedingen - Maakt het uit of je boter in de vorm van een kerstboom op tafel zet? Die voorbereiding door de leverancier maakt de boter stukken duurder en na twee broodjes besmeerd te hebben, zie je er niks meer van. Zo zijn er talloze voorbeelden van kersthapjes die overbodige luxe zijn. Spekkoek in de vorm van een kerstboom, kaasplakken in rendiervorm, dat soort dingen. Kerstboom of sterren kun je, als je het echt wilt, heel makkelijk zelf maken van bladerdeeg. Je kunt het vullen met champignons of kaas of wat je maar lekker vind. Een stuk goedkoper en net zo mooi.
'Kaars'licht
28 - Kies waxinelichtjes - Dit zijn de goedkoopste vlammetjes, heb ik ooit berekend. Je kunt de aluminium houders bewaren en de pinnetjes voor het lont ook. Met lint uit de knutselwinkel (Pipoos of zoiets) kun je dan zelf weer lichtjes maken van oud kaarsvet. Dit doe ik meestal. Als dat je teveel werk is, zou ik voor andere kaarsen kiezen want aluminium is wel heel vervuilend.
29 - Kijk voor aanbieding - Juist in deze tijd zijn er veel aanbiedingen van kaarsen. Ik kocht drie pakken prachtige kaarsen bij de HEMA voor de prijs van twee. Ik kan daar een jaar mee vooruit. 36 kaarsen voor 14,00. Ze branden lang en prachtig rustig. Er zijn vast veel meer voorbeelden te vinden. Houd de folderwebsites (www.reclamefolder.nl bijvoorbeeld) in de gaten.
30 - Gebruik LED-kaarsen - Sinds een aantal jaren heb je LED-kaarsen. In het begin waren ze nog niet echt mooi en was het licht niet heel warm. Daar is nu wel verandering in gekomen. Het is een mooi alternatief voor gewoon kaarslicht.
31 - Kies voor Fairylights - Dit is eigenlijk een soort LED-kaars. Het geeft een heel zacht licht af dat de kamer heel gezellig maakt. Iemand van Milieu Centraal vertelde op de radio dat het beter is om fairylights te gebruiken dan je ouderwetse (misschien nog van oma geweest) lampjes. Die gebruiken echt opvallend meer stroom. Ook fairylights zijn regelmatig in de kringloop te vinden.
Kerstactiviteiten
32 - Maak een mooie kerstwandeling - Als het een beetje acceptabel weer is, is een wandeling met kerst heerlijk. Kies wel een beetje waar je naartoe gaat. Een paar jaar geleden liep ik in colonne op het strand omdat iedereen bedacht had dat het lekker uitwaaien was aan zee. Dat was even iets teveel van het goede.
33 - Lees samen een kerstverhaal - Voor wie van voorlezen houdt, is dit een mooie tijdsbesteding. En als de anderen dan ondertussen het tafelkleed versieren, sla je twee vliegen in één klap.
34 - Kijk samen een kerstfilm - Het spreekt denk ik voor zich. Warme chocolademelk erbij en stukje kerstbrood, heerlijk.
35 - Speel een spel dat tijd kost of leg een puzzel - Een vriendin van mij heeft met de feestdagen altijd een puzzel te leggen. Het is heel gezellig en kan je behoorlijk in beslag nemen als je nou juist dat ene stukje wilt vinden. Een eindeloze sessie Monopolie of een ander spel kan dat ook teweeg brengen.
36 - Bedenk een eigen spel - Vul bijvoorbeeld een schaal met papiertjes of enveloppen met opdrachten en laat ieder een er een kiezen. Combineer het met een spel als Mens-erger-je-niet of zoiets. Als je vastloopt in het spel, moet je een opdracht pakken. Je kunt het ook combineren met het uitpakken van de cadeautjes.
Kerstpakket
37 - Geef (een deel van) je kerstpakket weg - Mijn werkgever geeft alle medewerkers cadeaubonnen die je kunt besteden bij de plaatselijke middenstand. Ik vind dat een geweldig idee, maar heb niet altijd iets nodig of vind dat ik het zelf wel kan betalen. Er is ook de optie om je bonnen in een spaarpot te doen voor een goed doel. Toen ik nog een kerstpakket met spullen kreeg, zeg maar, gaf ik vaak het snoep en de vis en vleesdingen aan de schoonmaakster. Zij had het minder ruim dan ik en een grote groep kleinkinderen die natuurlijk allemaal langs kwamen met kerst. Ze vond het erg fijn. Je kunt je kerstpakket natuurlijk ook naar de voedselbank brengen.
Kerstcadeaus
38 - Maak afspraken over maximum uitgaven - Als je Sinterklaas en kerst viert, heb je nogal wat kosten als je niet oppast. Spreek daarom af dat je een maximumbedrag hebt per persoon. Het vraagt misschien wat creativiteit om binnen een budget te blijven, maar het scheelt voor iedereen.
39 - Geef een goed doel cadeau - Kijk of je een jaar geen cadeaus kunt geven en steun een goed doel. Denk bijvoorbeeld aan de bestrijding van eenzaamheid, de voedselbank of kansarme kinderen. Ik schrijf in december altijd extra voor Amnesty International.
40 - Maak zelf cadeaus - Mijn zus vroeg me wat ik wilde hebben voor kerst. Ze kan enorm goed naaien, dus heb ik haar gevraagde een broek voor me te maken van stof die ik zou kopen. Op dit moment appen we regelmatig, omdat zij wil weten hoe ik de broek precies hebben wil. Het is allemaal een onderdeel van de voorpret. Natuurlijk heeft niet iedereen een zus met de talenten die de mijne heeft, maar als je er even voor gaat zitten kun je wellicht iets bedenken dat een veel persoonlijker cadeautje is dan iets van de Blokker of Bol.com.
41 - Vraag dingen die op lange termijn besparen en plezier geven - Als je een van degenen bent die een verlanglijst moet maken, dan weet je waarschijnlijk hoe moeilijk dat is. We hebben eigenlijk alles al. Kijk voor je wensen dus naar dingen die besparend zijn en je plezier opleveren. Vraag bijvoorbeeld zaden voor groenten die je wilt kweken. Eigen kweek is altijd goedkoper. Vraag bonnen die je later kunt besteden als het nodig is. Dat kunnen tuinbonnen, maar ook diner-, bioscoop- of boekenbonnen zijn. Als het je maar plezier oplevert. Houd je van jam of honing of chocola of koffie? Vraag bijzonders soorten en geniet er dubbel en dwars van.
42 - Als je nog iets extra's voor kerst wilt, vraag het als cadeau - Wil je mooie kerstservetten of heb je nog geen gourmetstel? Zet het op je verlanglijst voor kerst. Als er iets is dat we zeker weten, is het dat kerst met alle feestelijkheden ieder jaar terug komt. Je kunt dus iets duurzaams vragen voor het feest en dat jaar in jaar uit gebruiken.
43 - Koop niet alles nieuw - Dit jaar kocht ik twee boeken voor vrienden. Ik kwam de titels tegen op Pinterest. Natuurlijk had ik naar een web-boekwinkel kunnen gaan en daar bestellen, of de boekhandel vragen het voor me te bestellen. Ik keek eerst op boekwinkeltjes.nl. Dat is echt een aanrader. De service is over het algemeen goed en het scheelt enorm in de kosten. De inhoud van boeken verandert niet als je een tweedehandsexemplaar hebt, gelukkig :-). Er zij heel veel mogelijkheden om tweedehands te kopen. Om maar Marktplaats te noemen als voorbeeld. Als je weet wat je wilt geven, kijk dan hoe je kunt besparen .
44 - Koop het hele jaar door cadeautjes - Als je weet waar je dierbaren van houden, kun je het hele jaar uitkijken naar iets moois voor hen. Leg het apart totdat je het aan hen wilt geven. Dat scheelt een hoop last-minute gedoe.
Feestkleding
45 - Koop je kleding tweede hands
Als je feestkleding wilt hebben dit jaar, kijk dan bij de kringloopwinkel. Dat is beter voor het milieu en vaak heel betaalbaar. Feestelijk voor weinig geld. En... breng de feestkleding die je niet meer draagt meteen ook naar de kringloop. Daar kan een ander dan weer in stralen.
Fijne feestdagen!
