Het is wat het is

Voor mijn onderzoek naar de mettameditatie (wens 5 van dit jaar) lees ik een boek van Sharon Salzberg: Liefdevolle vriendelijkheid; een ander perspectief op geluk. In het hoofdstuk 1 las ik de volgende stukken:

De grondslag van de psychologische leer van de Boeddha is dat al ons pogen om te beheersen wat in wezen onbeheersbaar is, niet de veiligheid, zekerheid en het geluk kunnen opleveren dat we zoeken. De misleidende speurtocht naar geluk brengt onszelf alleen maar leed toe. Bij ons verwoede zoeken naar iets dat onze dorst kan lessen, zien we het water dat ons omringt over het hoofd en jagen we onszelf op de vlucht voor ons eigen leven.

We  kunnen zoeken naar dingen die bestendig, onveranderlijk en veilig zijn, maar als we ons daar meer bewust van worden laat het ons zien dat zo'n zoektocht geen kans van slagen heeft. Alles in het leven verandert. De weg naar werkelijk geluk is er één die alle aspecten van onze ervaring aanvaardt en tot één geheel maakt. Het taoïstisch yin/yang teken[...] is het symbool van deze integratie. Midden in het donkere deel is een licht puntje en midden in het lichte deel een donkere stip. 

Zelfs in de diepste duisternis is licht besloten. Zelfs in het hart van lichte wordt duister beseft, erkend en opgenomen. Als dingen niet zo goed gaan in ons leven en we pijn lijden, raken we niet verslagen door de pijn of blind voor de lichtpuntjes. Als dingen goed gaan en we gelukkig zijn, proberen we niet uit afweer de mogelijkheid van leed te ontkennen. Deze eenheid, deze integratie komt tot stand omdat we op een diepe manier lichte en donker aanvaarden daarom in staat zijn in beide tegelijk te zijn. 

De teksten houden me bezig. Ik heb er nog geen afgerond beeld over, maar dit zijn mijn eerste gedachten.

De natuurlijke reactie van mensen is dat ze terugschrikken voor pijn. Het logische gevolg is dat mensen zich verzetten tegen pijn. Deze natuurlijke reactie heeft in de geschiedenis ook geleid tot prachtige uitvindingen die het leven vergemakkelijken en zelfs verlengen, van vuur tegen de kou tot pijnstillers en chemokuren.

De les die uit de tekst spreekt, is dat er behalve natuurlijke reacties nog wat te leren is. Eerste reacties zijn niet perse zaligmakend. Verzet tegen pijn helpt niet altijd. Door onafhankelijker te worden van de gebeurtenissen om je heen, kun je vrediger leven en daarmee het geluk bereiken. Dat zou een goed leven kunnen zijn.

Ik heb veel tijd besteed aan het verwerken van mijn verleden en aan gedachten hoe het allemaal anders zou moeten. Ergens zat daar altijd het idee achter dat ik, als ik 'alles' verwerkt had, het leven 'aan' zou kunnen en in een soort hemelse gemoedsrust zou komen. Alles onder controle. Dat blijkt niet zo te zijn. Mijn leven is een stuk vrediger geworden, maar er zijn zo nu en dan nog steeds zorgen, teleurstellingen en verdriet. Het verschil is dat ik me er niet meer tegen probeer te verzetten, probeer te accepteren dat ik bezorgd ben of pijn heb. 

Eerlijkheid daarover brengt mensen dichterbij. Eerlijkheid van anderen nodigt mij uit om eerlijk te zijn over mezelf. Het wordt makkelijker om te zeggen dat ik verdriet heb of dingen moeilijk vind. Dat ik plannen heb, maar soms te moe ben om ze uit te voeren. Dat ik me zorgen maak over mijn toekomst. De verbinding die dat geeft is verrijkend. Er is niets veranderd aan het verdriet of de zorgen en dat hoeft ook niet. De verbinding is het lichtpuntje in het zwarte vlak van het yin/yang teken. Verdriet gaat vanzelf weer over, is mijn ervaring. Als het zorgt voor verbinding, is het net zo goed een belangrijk onderdeel van het goede leven als plezier.