Stilte

De winter is een stille tijd. De bladeren zijn al weg, de lucht is vaak grijs, mensen trekken naar binnen, het is langer donker en de tuin vraagt minder zorg. Voor mij is er geen commercieel gedoe en drukte met Sinterklaas of Kerst. Ik kom een beetje tot stilstand. In de afgelopen jaren ben ik stilte en rust gaan waarderen en de rol daarvan in het leven gaan zien. Eén van de momenten waarop mij dit erg duidelijk werd was 23 januari 2003.

Op die dag, laat op de avond, overleed mijn vader heel onverwacht tijdens een spannende schaakwedstrijd. Het was een ervaring die diepe indruk op me heeft gemaakt en me veel over het leven en de dood heeft geleerd. Over de moeite die mensen hebben met de dood, over de kracht die in familieleden opkomt, over verschillende soorten rouw, over de onverwachte warmte en zorg van mensen om je heen en vooral over het alledaagse van de dood.

Toen ik het bericht kreeg, midden in de nacht, leek het alsof er een glazen bol over mijn hoofd gezet werd. Zo'n bol die de vroege astronauten op hun hoofd hadden. Ik voelde me verdoofd en geïsoleerd  Onderweg naar het ziekenhuis wilde het bericht nog niet tot me doordringen. Ik bleef maar denken dat het een vergissing moest zijn. In het ziekenhuis ging ik naar de hartbewaking en vroeg naar mijn vader. De blik die de verpleegkundigen met elkaar wisselden sprak boekdelen. Ze belden voor mij naar het mortuarium of ik daar nog terecht kon. Daar was mijn vader.

Voor mijn gevoel stapte ik op die dag in een carrousel waar ik pas na de begrafenis verward weer uit kwam. De wereld ging in een waas aan me voorbij terwijl ikzelf met de familie om dat middelpunt draaide; de kist met mijn vader erin. Terwijl ik een paar weken later tollend van alle indrukken mijn leven weer probeerde op te pakken, kwam ik een gedicht tegen van Vasalis.

Eb

Ik trek mij terug en wacht.
Dit is de tijd die niet verloren gaat:
Iedre minuut zet zich in toekomst om.
Ik ben een oceaan van wachten,
waterdun omhuld door 't ogenblik
Zuigende eb van het gemoed,
dat de minuten trekt en dat de vloed
diep in de duisternis bereidt.

Er is geen tijd. Of is er niets dan tijd?

Dit was voor mij de taal van dat moment. Het was niet nodig om direct weer aanwezig te zijn in het leven. Ik kon ook even rust houden, de stilte om me heen laten bestaan, om bij te komen. De ervaring die ik toen had, was dat het leven steeds opnieuw een uitnodiging stuurt om mee te doen. Ik kan die uitnodiging afslaan zo vaak ik dat wil, maar het leven weet me toch te verleiden om weer deel te nemen. En, als de tijd rijp is, is dat ook goed. Stap voor stap. Niemand is erbij gebaat als het leven van een ander helemaal stil komt te staan. Daarvoor hebben we elkaar veel te hard nodig.


uit: Maria Vasalis, Vergezichten en gezichten (Uitgeverij van Oorschot 1954)